Τετάρτη 11 Μαρτίου 2015

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΝΔΕΙΑ


ΕΚΘΕΣΗ 6η
Η ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΦΘΟΡΑ ΤΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

 

«Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στον ελληνικό χώρο το ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο της συρρίκνωσης και της παραφθοράς της ελληνικής γλώσσας. Συγκεκριμένα όλο και περισσότεροι χρησιμοποιούν για πολλούς και ποικίλους λόγους κάποια μορφή περιθωριακής γλώσσας ενώ αντίθετα η μεγάλη μάζα μειώνει συνεχώς το λεξιλογικό πλούτο και δυνατότητα έκφρασης. Με βάση αυτά τα δεδομένα να αναπτύξετε και να αιτιολογήσετε τα εξής :

 

α) Που οφείλεται η συρρίκνωση της γλώσσας και τι συνέπειες έχει αυτό για την ατομική αλλά και εθνική μας ταυτότητα;

β) Πως κατά τη γνώμη σας πρέπει να αντιμετωπιστεί το γλωσσικό πρόβλημα και ποιοι παράγοντες καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο;»
 
Η πνευματική υπεροχή του ανθρώπου σε σχέση με τα άλλα ζώα, εκφράζεται με το βασικό όργανο που διαθέτει αυτός, το οποίο του δίνει τη δυνατότητα της επικοινωνίας και της πνευματικής ολοκλήρωσης. Η γλώσσα είναι βασικά όργανο και εργαλείο για τον άνθρωπο, δεδομένου ότι μέσα μπορεί να εκφράσει τις μύχιες σκέψεις του και συναισθήματά του, να φέρει στην επιφάνεια τους ψυχικούς οραματισμούς και να μπορέσει έτσι, μέσα από γνήσιο και δημοκρατικό διάλογο, να επικοινωνήσει ουσιαστικά με τον συνάνθρωπο.

            Ο άνθρωπος άρχισε να προοδεύει πνευματικά και ηθικά από τη στιγμή που εκμεταλλεύτηκε το χάρισμα του λόγου και της λογικής, από τη στιγμή που μπόρεσε να εκφράσει και να διεκδικήσει με τρόπο δυναμικό την πνευματική βελτίωσή του. Η γλώσσα αντικατοπτρίζει τον πολιτισμό ενός λαού και δείχνει μέσα από το είδος και τη μορφή των εκφραστικών στοιχείων, την ευαισθησία, την πνευματικότητα, την εκφραστική ενέργεια και τη δυνατότητα ενός λαού να δημιουργεί. Οι πλούσιες σ’εκφραστικά μέσα γλώσσες, δείχνουν λαούς καλλιεργημένους, λαούς με πολύχρονη και σωστή παραγωγή.

            Η ελληνική γλώσσα συγκεκριμένα, είμαι μία από τις πλούσιες γλώσσες στον κόσμο, όχι μόνο αναφορικά με τον πλούτο των εκφραστικών στοιχείων που διαθέτει, αλλά παράλληλα όσον αφορά και την ικανότητα της να αναπλάθει και να δημιουργεί καινούργιες εκφραστικές φόρμες. Σήμερα όμως αντιμετωπίζουμε ένα σοβαρότατο πρόβλημα, το οποίο επικεντρώνεται στη συρρίκνωση των γλωσσικών εκφραστικών μέσων και στην αποδυνάμωση και βαθμιαία μείωση του λεξιλογικού πλούτου, που χρησιμοποιεί ο μέσος Έλληνας.

Οι βασικότερες αιτίες αυτού του φαινομένου μπορούν να συνοψιστούν στα εξής :

1) Ο καθαρά υλιστικός τρόπος ζωής, σε συνδυασμό με τη μηχανοποίηση και τη μαζικοποίηση του τρόπου συμπεριφοράς, αφαίρεσε από τον άνθρωπο τη δυνατότητα της ελεύθερης έκφρασης και τον περιόρισε σε κάποια συγκεκριμένα περιοριστικά εκφραστικά σχήματα.

 

2) Ο σύγχρονος άνθρωπος περιορίζεται στη χρησιμοποίηση κάποιων συγκεκριμένων εκφραστικών μέσων, τα οποία εξυπηρετούν πρωτογενείς επαγγελματικές ανάγκες. Δεν αισθάνεται την ανάγκη να εμβαθύνει στην ανεπανάληπτη γοητεία του λόγου και η τυποποίηση σε συνδυασμό με τα εξωτερικά ερεθίσματα που κινούνται σε συγκεκριμένες φόρμες (ραδιόφωνο, τηλεόραση) έχει σαν συνέπεια τη στατικότητα και τη συρρίκνωση των εκφραστικών μέσων.

 

3) Η διγλωσσία που παρατηρήθηκε, αλλά και σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει αποτέλεσε βασικό παράγοντα δημιουργίας προβλημάτων, όσον αφορά τα εκφραστικά σχήματα που πρέπει κανείς να χρησιμοποιεί. Αυτό μακροπρόθεσμα είχε σαν συνέπεια ο άνθρωπος να αντιμετωπίζει τη γλώσσα με φόβο και δισταγμό, επειδή αμφιταλαντεύονταν σχετικά με τα σχήματα και τις εκφραστικές φόρμες που θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει.

 

4) Ο υπερβολικός μιμητισμός ξενόφερτων λέξεων και εκφράσεων, είχα σαν συνέπεια, ιδιαίτερα η νεολαία, να μειώσει σε μεγάλο ποσοστό, τη χρησιμοποίηση ελληνικών λέξεων και να μεταχειρίζεται εκφράσεις από ξένες γλώσσες.

 

5) Υπάρχουν σήμερα ορισμένες ομάδες περιθωριακών στοιχείων, οι οποίες έχουν επιχειρήσει μέσα από τα  ιδιόμορφα εκφραστικά σχήματα που χρησιμοποιούν, να διαφοροποιηθούν από το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο, πιστεύοντας ότι αυτό είναι μία ένδειξη προοδευτισμού.

 

6) Η ανατροπή που έχει συντελεστεί εδώ και χρόνια στη σχέση λόγου και εικόνας. Η υπεροχή του οπτικού σήματος απέναντι στο γλωσσικό και στο σήμα του λόγου γίνεται ολοένα εμφανέστερη και τείνει να επιβληθεί σε όλους τους τομείς. Στις βρύσες του νερού παλαιότερα υπήρχε η γλωσσική δήλωση «ζεστό» «κρύο». Τώρα πια αντικαταστάθηκε από το χρώμα κόκκινο για το ζεστό, γαλάζιο για το κρύο. Σήμερα τη θέση της βιβλιοθήκης αρχίζει να παίρνει η βιντεοθήκη με τις αναρίθμητες ταινίες.

 

7) Φτώχυνε, λέμε η γλώσσα μας. Φτώχυνε η ζωή μας πρώτα και η σκέψη μας. Λόγος ευδιάθετος και λόγος εξωτερικευμένος βρίσκονται σε απόλυτη συνάρτηση. Φτωχή εσωτερικά ζωή φτωχαίνει και την έκφραση.

 

8) Η έλλειψη επικοινωνίας, ο γρήγορος ρυθμός της ζωής, η χρησιμοθηρία απαιτούν και απλούστευση γλωσσική.

 

9) Και οι ίδιοι οι ώριμοι άνθρωποι φταίνε που δεν καλλιεργείται η γλώσσα. Κάνουνε τόσους λόγους και εκφραστικούς ακροβατισμούς για να εκφράσουν μια σκέψη τους που συγκαλύπτουν αντί να ανακαλύπτουν την αλήθεια. Φορτώσαμε τόσο τη γλώσσα μας «που βούλιαξε» όπως λέει ο Σεφέρης.

 

10) Και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή αδειάσαμε τις λέξεις από το περιεχόμενό τους, τις αλλοτριώσαμε. Δώσαμε την εντύπωση στους νέους ότι λόγος και ζωή είναι βίοι παράλληλοι, με την έννοια ότι Δε συναντιούνται πουθενά.

 

Οι συνέπειες από το φαινόμενο της συρρίκνωσης και της βαθμιαίας αποδυνάμωσης της γλώσσας, είναι ολέθριες και για το ίδιο το άτομο αλλά και για την ελληνική κοινωνία γενικότερα. Συγκεκριμένα :

α) Αλλοτρίωση της ελληνικής γλώσσας σημαίνει ταυτόχρονα και αλλοτρίωση της εθνικής μας ταυτότητας καθώς η γλώσσα είναι ένα από το ιδιαίτερα και σπουδαιότερα χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν ένα πολιτισμό.

 

β) Μειώνεται αισθητά η δυνατότητα του ανθρώπου να εκφραστεί.

 

γ) Έχουμε επικίνδυνη εξάρτηση από παρείσακτα εκφραστικά σχήματα.

 

δ) Η διαφοροποίηση των γλωσσικών εκφραστικών μέσων με βάση την κοινωνική καταγωγή κάποιου, τις κοινωνικές του πεποιθήσεις και την οικονομική του επιφάνεια οδηγεί σε μία βαθμιαία διαχώριση της γλώσσας σε σημείο ώστε να δημιουργούνται «ταξικές διάλεκτοι» με όλες τις αρνητικές συνέπειες που δημιουργεί μία τέτοια αντιπαράθεση και αντιπαραβολή.

 

ε) Η υπερβολική συρρίκνωση της γλώσσας οδηγεί στην απομόνωση και στην αποκοπή, την πνευματική στασιμότητα, τη στειρότητα και την ανεπάρκεια δυναμικής εξέλιξης και αφομοίωσης. Δεν πρέπει βέβαια να παραβλέπει κανείς ότι μία γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός και ότι συνεχώς μεταβάλλεται, ανάλογα με τις ανάγκες και τη δημιουργική ικανότητα που έχει ο λαός. Θα ήταν ανόητο να υποστηριχτεί ότι η γλώσσα πρέπει να κρατήσει μιας συγκεκριμένης περιόδου τη φόρμα και να παραμείνει πιστή σ’αυτή με νεκρόφιλα αισθήματα, αλλά αντίθετα πρέπει να αναδημιουργείται συνεχώς και να έχει τη δυνατότητα να αφομοιώνει με τρόπο παραγωγικό τις όποιες επιδράσεις δέχεται από άλλες γλώσσες. Εκείνο που θα πρέπει να αποφευχθεί είναι ο μιμητισμός. Για να αντιμετωπιστεί το γλωσσικό πρόβλημα πρέπει σ’ένα πρώτο στάδιο να αρχίσει η προσπάθεια μέσα από την ίδια την οικογένεια. Θα πρέπει οι γονείς να μάθουν στο παιδί να αγαπάει και να διαβάζει βιβλία. Μόνο έτσι θα μπορέσει το παιδί από μικρό να αγαπήσει τα βιβλία και να καλλιεργηθεί πνευματικά. Ακόμη όταν το παιδί φτάσει στην εφηβική του ηλικία θα πρέπει να συζητούν μαζί του τόσο τα δικά του προβλήματα όσο και τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής του καθώς και τα διάφορα διεθνή γεγονότα έτσι ώστε το παιδί να πλουτίζει το λεξιλόγιό του και να διαμορφώνει απόψεις πάνω σε διάφορα θέματα.

            Οι γονείς είναι εκείνοι που θα δώσουν την πρώτη ώθηση στον τρόπο σκέψης του παιδιού και θα το βοηθήσουν ν’αγαπήσει τη γλωσσική του παράδοση.

            Εξάλλου τα  μέσα μαζικής ενημέρωσης θα πρέπει να προβάλουν ακόμη περισσότερο τη σωστή χρησιμοποίηση της γλώσσας καθώς οι νέοι σήμερα βλέπουν τηλεόραση και ακούνε ραδιόφωνο παρά διαβάζουν βιβλία.

            Θα πρέπει να δημιουργηθούν προγράμματα ειδικά που θα ενημερώσουν τα παιδιά σχετικά με την εξέλιξη της νεοελληνικής γλώσσας και θα αντικαταστήσουν τις ταινίες βίας και εγκληματικότητας και τα τραγούδια χαμηλού νοηματικού περιεχομένου που ουσιαστικά δεν προσφέρουν τίποτε, αφού ούτε προβληματίζουν, ούτε προάγουν τον σωστό τρόπο σκέψης, αλλά και ούτε περνάνε κάποιο μήνυμα ή ιδανικό στη νεολαία.

            Τέλος οι παράγοντες και οι φορείς που μπορούν και πρέπει να βοηθήσουν περισσότερο από όλους στην ανάπτυξη και καλλιέργεια του γλωσσικού οργάνου, είναι αναμφισβήτητα όλη η πνευματική ηγεσία του τόπου σε συνεργασία με τα πνευματικά ιδρύματα. Συγκεκριμένα η καλλιέργεια περισσότερο των γλωσσικών μαθημάτων θα βοηθήσει σημαντικά τους νέους να διακρίνουν τις εκφραστικές τους δυνατότητες διευρύνοντας παράλληλα και το οπτικό πεδίο θέασης της ζωής.          

ΕΚΛΟΓΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ


ΕΚΘΕΣΗ 5η
Η ΕΚΛΟΓΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ


«Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι είναι η εκλογή του επαγγέλματος. Όλοι δέχονται ότι η σωστή εκλογή του έχει αποφασιστική σημασία για το άτομο και το κοινωνικό σύνολο. Επίσης είναι γνωστό ότι πολλές φορές οι νέοι δεν προσανατολίζονται σωστά στην εκλογή του επαγγέλματος. Ποιοι παράγοντες συντελούν στην εκλογή του επαγγέλματος; Πότε νομίζετε ότι η εκλογή είναι σωστή και γιατί μία τέτοια εκλογή θεωρείται αποφασιστική για το άτομο και το κοινωνικό σύνολο;»

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ


ΠΡΟΛΟΓΟΣ : Τι είναι επάγγελμα και γιατί είναι δύσκολη η εκλογή του.


ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

1) Παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογή του επαγγέλματος.

α) θετικά : κλίσεις, ενδιαφέροντα, σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός στα σχολεία, αυτογνωσία

β) Θετικά ή αρνητικά : καταγωγή του ατόμου, η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του, το επάγγελμα του πατέρα, οι φίλοι του, οι συγγενείς του, η διαφήμιση, οι ανάγκες στην αγορά.

Παραδείγματα


2) Πότε η εκλογή είναι επιτυχημένη : όταν ανταποκρίνεται στις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του ατόμου και στις πραγματικές του ικανότητες, όταν εξασφαλίζει συνεχή εργασία, ικανοποιητικές αποδοχές και κοινωνική επιφάνεια.


3)  Η σημασία της ορθής εκλογής

            α) για το άτομο : επιλογή τρόπου ζωής, ικανοποίηση δημιουργικής έφεσης του ανθρώπου, προβολή, καταξίωση, εξασφάλιση ψυχικής ισορροπίας.

            γ) για το κοινωνικό σύνολο : καλύτερη απόδοση, κοινωνική πρόοδος, ευτυχία του κοινωνικού συνόλου και του ατόμου χωριστά


ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η σωστή επιλογή έχει αποφασιστική σημασία.

                       

Επάγγελμα είναι η ειδική και συγκεκριμένη εργασία με την οποία ο άνθρωπος εξασφαλίζει τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους για να καλύψει τις ανάγκες βασικές ή όχι της ζωής του.

Τη συγκεκριμένη αυτή εργασία ασκεί ο άνθρωπος κατά το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του. Γι’αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία να διαλέξει σωστά το επάγγελμά του. Ωστόσο αυτή η επιλογή Δε φαίνεται να είναι εύκολη υπόθεση.

Πρώτα γιατί, ιδιαίτερα σήμερα, υπάρχουν χιλιάδες επαγγέλματα και έπειτα γιατί παρεμβαίνουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν, θετικά ή αρνητικά.

            Τα σωματικά, πνευματικά και ψυχικά γνωρίσματα του ανθρώπου, οι κλίσεις κι τα ενδιαφέροντα του η αυτογνωσία του και ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός στο σχολείο, είναι από τους παράγοντες που συντελούν στη σωστή εκλογή του επαγγέλματος. Αντίθετα άλλοι παράγοντες επιδρούν θετικά ή αρνητικά την επιλογή του.

            Τέτοιοι είναι η καταγωγή του ατόμου, η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του, το επάγγελμα του πατέρα του, οι φίλοι του, οι συγγενείς του, τα αδέρφια του, η τηλεόραση με τις διαφημίσεις και οι ανάγκες στην αγορά εργασίας.

            Θα μπορούσαμε να σταθούμε σε δύο παραδείγματα για να δούμε πόσο επηρεάζουν το άτομο θετικά ή αρνητικά.

            Μία εύπορη οικογένεια είναι μάλλον απίθανο να αφήσει το νεαρό μέλος της να ακολουθήσει ένα χειρωνακτικό «κατώτερο» επάγγελμα.

            Μία πολύ φτωχή, αντίθετα, είναι σχεδόν σίγουρο πως δε θα μπορέσει να στείλει το νεαρό μέλος της για σπουδές στο εξωτερικό. Ο νεαρός θα αρκεστεί σε ένα χειρωνακτικό «κατώτερο» επάγγελμα.

            Ένας πατέρας που ασκεί αυτό το επάγγελμα επειδή δε μπόρεσε για διάφορους λόγους να ασκήσει κάποιο άλλο που ήθελε πολύ, είναι πολύ πιθανό να θέλει το παιδί του να γίνει ότι δεν έγινε αυτός και το παιδί στρέφεται προς τα εκεί χωρίς να έχει την απαραίτητη κλίση. Σ’αυτές τις περιπτώσεις η εκλογή του επαγγέλματος δεν είναι η σωστή αλλά μία αποτυχημένη εκλογή.

            Πότε όμως είναι επιτυχημένη; Πότε είναι σωστή; Είναι φανερό ότι σωστή εκλογή έχουμε όταν το επάγγελμα ανταποκρίνεται στις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του ατόμου και όταν βέβαια είναι σύστοιχο προς τις πραγματικές και όχι φανταστικές ικανότητές του. Γι’αυτό μιλήσαμε πιο πάνω για αυτογνωσία. Η γνώση των πραγματικών του ικανοτήτων θα το προφυλάξει από λαθεμένη επιλογή και από μία ενδεχόμενη δυστυχισμένη ζωή. Γιατί η σωστή επιλογή του επαγγέλματος είναι το πρώτο βήμα για την ευτυχία μας.

            Αν δεν αρέσει σε κάποιον το επάγγελμα που κάνει αν είναι αγγαρεία γι’αυτόν τότε σίγουρα θα δυστυχήσει στη ζωή του.

            Σωστή εκλογή επαγγέλματος θα μπορούσαμε ακόμα να πούμε πως κάνει το άτομο, όταν το επάγγελμά του του εξασφαλίζει συνεχή εργασία, του αποφέρει ικανοποιητικές αποδοχές και του προδίδει κάποια κοινωνική επιφάνεια, μολονότι αυτό το τελευταίο είναι σχετικό και ενδεχομένως όχι αν ικανοποιούνται οι προηγούμενοι όροι.

            Γιατί βέβαια θα θεωρούσε κανείς επιτυχημένη εκλογή ένα επάγγελμα όταν του εξασφαλίζει πέντε μόνο μήνες το χρόνο εργασία και μικρές αποδοχές και ας έχει -στο μέτρο που μπορεί πράγματι να έχει- κοινωνική επιφάνεια.

            Η σωστή πάντως εκλογή του επαγγέλματος έχει πολύ μεγάλη σημασία για το άτομο και για το κοινωνικό σύνολο. Με μια σωστή εκλογή του επαγγέλματος του το άτομο έχει διαλέξει σωστά τον τρόπο της ζωής του, της ζωής που θέλει. Γιατί το επάγγελμα είναι τρόπος ζωής και λάθος επάγγελμα σημαίνει αποτυχία στη ζωή. Αλλά το επάγγελμα είναι ο χώρος και ο τρόπος για την ικανοποίηση της δημιουργικής έφεσης του ανθρώπου. Μέσα απ’αυτό θα αναπτύξει , θα υλοποιήσει τις δημιουργικές του δυνάμεις και θα επιδιώξει την κοινωνική του προβολή και καταξίωση. Κι ακόμη, έχοντας διαλέξει σωστά το επάγγελμα του έχει εξασφαλίσει και την ψυχική ισορροπία του ως ατόμου. Αλλιώς είναι άτομο διχασμένο ανάμεσα σε κείνο που κάνει και σε κείνο που θα ήθελε να κάνει στη ζωή του.

            Από την άλλη μεριά οι ωφέλειες για το κοινωνικό σύνολο δεν είναι λιγότερες. Έχει στον κορμό του ισορροπημένα άτομα και αυτό σημαίνει συνεργασία αρμονική και αποδοτική πράγμα που συνεπάγεται καλύτερη απόδοση ποσοτική και ποιοτική.

Όλα αυτά συντείνουν και συντελούν την κοινωνική πρόοδο, στην ευτυχία του κοινωνικού συνόλου, μέσα στην οποία είναι εφικτή αλλά και  και η ατομική ευδαιμονία.

            Να γατί η σωστή εκλογή του επαγγέλματος είναι αποφασιστικής σημασίας και για το άτομο και για το κοινωνικό σύνολο.

ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ-ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΩΝ


ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ

 

            Ένας τύπος θέματος εκθέσεων είναι το παράθεμα, ένα μικρό δηλαδή απόσπασμα από έργο ενός συγγραφέα, ιστορικού, πολιτικού, απομνημονευ-ματογράφου ή δημοσιογράφου. Το ζητούμενο του θέματος διατυπώνεται μετά το απόσπασμα και μπορεί :

 

α) Να εντοπίζει τις βασικές έννοιες που θίγονται στο απόσπασμα και να ζητήσει κάτι σχετικό μ’αυτές π.χ. να αναλυθούν, να συσχετιστούν μεταξύ τους ή με τη σημερινή πραγματικότητα, να συνεξεταστούν ως σύνολο γνωρισμάτων ή εφοδίων απαραίτητων για τον άνθρωπο-πολίτη, οικογενειάρχη, επιστήμονα κλπ.

 

β) Να μην εντοπίζει τις βασικές έννοιες, αλλά εντοπισμός τους να ανήκει και αυτός στα ζητούμενα. Στην περίπτωση που οι ιδέες δε δίνονται, δεν είναι δύσκολο να τις καταλάβει μέσα από τις αντίστοιχες εκφράσεις του κειμένου.

 

Σε τέτοιες περιπτώσεις πρώτα θα προσδιορίσεις τις αφηρημένες έννοιες - ιδέες που προβάλλονται μέσα από τις φράσεις και τις  περιφράσεις των κειμένων και ύστερα δεν έχεις παρά να εργαστείς πάνω στα συγκεκριμένα ερωτήματα : τι κάνουν αυτές οι ιδέες, οι έννοιες γιατί είναι απαραίτητες, πότε είναι περισσότερο απαραίτητες, τι σημαίνει η απουσία τους κλπ.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ


ΕΚΘΕΣΗ 16η
Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ


Τεχνολογία : ευλογία ή δυστυχία για το σύγχρονο άνθρωπο.

«.....Οι μηχανές πρέπει να εξυπηρετούν τις ανάγκες των ανθρώπων και μόνο. Με άλλα λόγια πρέπει να αποφασίσουμε τι είδους κοινωνία θέλουμε να φτιάξουμε κι όταν τ’αποφασίσουμε τότε μπορούμε να επιλέγουμε εκείνες τις μηχανές και τις βιομηχανίες που θα δημιουργήσουν την κοινωνία που θέλουμε. Ο βασικός στόχος μας, επομένως, δεν πρέπει να είναι το ανώτατο όριο παραγωγικότητας ή το ανώτατο όριο κέρδους, αλλά το ανώτατο όριο ικανοποίησης των αναγκών των πολιτών».

 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

           

ΠΡΟΛΟΓΟΣ : Σε ποιο σημείο είναι σήμερα η τεχνολογία. Επειδή η άνεση και η εξυπηρέτηση που προσφέρει είναι απ’όλους ορατή, θα αναπτυχθούν μόνο οι αρνητικές επιπτώσεις της.


ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

1) Οι φτωχές χώρες έχασαν εργατικό δυναμικό με τη μετανάστευση και καθυστέρησαν τη δική τους ανάπτυξη.

2) Δημιουργία ανεργίας (ρομπότ στα εργοστάσια, μηχανές γραφείου στα γραφεία).

3) Γενικές συνέπειες μιας τέτοιας ανεργίας (μη προσωρινής).

α) Διάλυση οικογενειών

            β) Εκφυλισμός ανθρώπινων σχέσεων. Βία και εγκληματικότητα.

            γ) Κίνδυνοι ταραχών και επαναστάσεων.

.4) Επιπτώσεις στον Τρίτο κόσμο.

            Διείσδυση πολυεθνικών - εκμετάλλευση πρώτων υλών και φτηνού εργατικού δυναμικού. Αποτέλεσμα : οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί παραμένουν φτωχοί.

5) Καταστροφή περιβάλλοντος (και ζωής). Παραδείγματα :

            α) Όξινη βροχή.

            β) Εντομοκτόνα.

            γ) Εργοστάσια.

6) Η τεχνολογία δύναμη στα χέρια των ισχυρών για ρύθμιση της τύχης των αδυνάτων και των φτωχών.

7) Κίνδυνος για γενική καταστροφή (πυρηνικά - βιολογικά όπλα)


ΕΠΙΛΟΓΟΣ

            Η τεχνολογία είναι ουδέτερη, χρειαζόμαστε μια άλλη τεχνολογία για ποιότητα ζωής και όχι για ποσότητα αγαθών.





ΠΡΟΛΟΓΟΣ

            Όταν αναφερόμαστε σήμερα στην τεχνολογία έχουμε στο νου μας τα μεγάλα επιτεύγματα της εφαρμοσμένης επιστήμης σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας : στα πυρηνικά όπλα, διαστημικά ταξίδια, στον τομέα ης πληροφορικής, στη γενετική, στα ρομπότ και στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές


ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

1) Η ανάπτυξη της τεχνολογίας απορρόφησε χιλιάδες εργατικό δυναμικό στις καινούργιες βιομηχανίες όπως η αεροναυπηγική και η ηλεκτρονική αλλά οι αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες βρήκαν φτηνό εργατικό δυναμικό στις φτωχές και υποανάπτυκτες χώρες, οι οποίες με αυτό τον τρόπο ζημιώθηκαν, γιατί έχασαν το δυναμικό που χρειάζονταν για τη δική τους ανάπτυξη.


2) Όταν τα προϊόντα της τεχνολογίας πλημμύρισαν τις αγορές του κόσμου, άρχισε να μειώνεται η ζήτηση και παράλληλα να πέφτει η απόδοση της σχετικής βιομηχανίας. Η μείωση της ζήτησης συνεχίστηκε γιατί η αυτοματοποίηση της τεχνολογίας δημιούργησε ανεργία άρα και μικρή αγοραστική δύναμη. Οι θέσεις εργασίας που απαιτεί σήμερα η τεχνολογία είναι πολύ λιγότερες από τις θέσεις που καταργεί. Δημιουργεί τρεις και καταργεί δέκα. Είναι λοιπόν υπεύθυνη για την ανεργία. Οι μηχανές γραφείου εκτοπίζουν συνεχώς υπαλλήλους από τα γραφεία και τα ρομπότ εργάτες από τα εργοστάσια. Η ζήτηση υπαλλήλων γραφείου από τις επιχειρήσεις συνεχώς μειώνονται λόγω ηλεκτρονικών υπολογιστών.


3) Μια τέτοια ανεργία που δεν είναι πια προσωρινή, γιατί δεν οφείλεται σε κάποια οικονομική κρίση μιας επιχείρησης, αλλά στην αχρήστευση του ανθρώπου, έχει σημαντικές ψυχολογικές και άλλες συνέπειες με κοινωνικό κόστος. Ο άνθρωπος αισθάνεται περιττός, γονείς δε μπορούν να αναθρέψουν τα παιδιά τους, οικογένειες διαλύονται, τα παιδιά φεύγουν νωρίς από ένα σπίτι που «δε τα χωράει» γιατί δε μπορεί να τα θρέψει η οικογένεια ή γιατί δε μπορούν να συνεννοηθούν με τους γονείς τους. Ήδη η πείνα πλήττει τις φτωχές συνοικίες τω πλούσιων μεγαλουπόλεων του Βορρά και όχι μόνο του Τρίτου κόσμου. Οι ανθρώπινες σχέσεις εκφυλίζονται, η βία και το έγκλημα βρίσκονται σε έξαρση, εμπορευματοποιείται η ζωή η ίδια. Στο Ρίο της Βραζιλίας χίλιες εμπορικές τράπεζες αίματος αγοράζουν αίμα από φτωχούς Βραζιλιάνους και το πουλούν σε πολυεθνικές εταιρίες που το εξάγουν. Πεντακόσια εκατομμύρια δολάρια στοίχισε το ανθρώπινο αίμα που εξήχθη από τη Βραζιλία το 1981. Η κοινωνική αδικία και η εξαθλίωση εγκυμονεί κινδύνους για κοινωνικές ταραχές και επαναστάσεις.


4) Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι επιπτώσεις της τεχνολογικής ανάπτυξης για τον Τρίτο κόσμο. Η τεχνολογία επέτρεψε στον αναπτυγμένο κόσμο μέσω των πολυεθνικών εταιριών την διείσδυση του στον Τρίτο κόσμο και την εκμετάλλευση του. Οι πολυεθνικές εταιρίες κερδοσκοπούν εκμεταλλευόμενες τις πρώτες ύλες και το φτηνό εργατικό δυναμικό των χωρών αυτών. Στην ουσία ο Τρίτος κόσμος δεν αναπτύσσεται γιατί ο ανεπτυγμένος κόσμος αρνείται να του δώσει τεχνολογία για ν’αναπτυχθεί κι αυτός. Έτσι οι πλούσιοι γίνονται πιο πλούσιοι και οι φτωχοί παραμένουν φτωχοί.


5) Ας ξαναγυρίσουμε όμως στον ανεπτυγμένο κόσμο. Εδώ η τεχνολογία είναι υπεύθυνη για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Με την όξινη βροχή που ξεκινάει από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, καταστρέφονται δάση, πεθαίνουν ψάρια των λιμνών, διαβρώνονται και σιγά-σιγά γυψοποιούνται και καταστρέφονται και άλλα κτίσματα.

            Αλλά υπάρχουν και τα εντομοκτόνα που καταστρέφουν την ίδια τη ζωή μας με δύο τρόπους, άμεσα και έμμεσα. Με τον άμεσο τρόπο, δηλαδή με την ίδια τη χρήση τους, μισό εκατομμύριο άνθρωποι στον κόσμο δηλητηριάζονται κάθε χρόνο. Έμμεσα όμως δηλητηριαζόμαστε σχεδόν όλοι μέσω των τροφών που καταναλώνουμε με τα φρούτα και τα άλλα οπωρικά που είναι ήδη δηλητηριασμένα από εντομοκτόνα και φυτοφάρμακα.

            Επίσης είναι γνωστοί οι κίνδυνοι που κρύβουν για την υγεία του ανθρώπου τα απόβλητα και τα αέρια των εργοστασίων. Πρόσφατο είναι ακόμα το παράδειγμα του ατυχήματος που έγινε στο εργοστάσιο του Τσερνομπίλ στο Κίεβο που στοίχισε τη ζωή σε πολλούς ανθρώπους και έβλαψε ανεπανόρθωτα ίσως, την υγεία πολλών άλλων.


6) Όμως η τεχνολογία και μάλιστα η υψηλή τεχνολογία, σημαίνει και δύναμη στα χέρια των ισχυρών που υποχρεώνει τους αδύνατους να κυβερνηθούν έτσι ή αλλιώς, σαν να μην ήταν οι ίδιοι ικανοί να διαλέξουν.


7) Τέλος η υψηλή τεχνολογία οδήγησε τον άνθρωπο στο διάστημα ικανοποίησε τις περιέργειές του, αλλά απεργάζεται την ολοκληρωτική καταστροφή του μέσω ενός ενδεχόμενου πυρηνικού πολέμου ή ενός πολέμου με βιολογικά όπλα (πόλεμος των άστρων).


ΕΠΙΛΟΓΟΣ

           Επομένως η τεχνολογία μάλλον δεν είναι ούτε ευλογία ούτε κατάρα. Είναι ουδέτερη. Όταν μας παρουσιάζεται ως κατάρα πάλι με την τεχνολογία μπορεί να μεταβληθεί σε ευλογία. Από τις κακές της επιπτώσεις δεν απαλλασσόμαστε εγκαταλείποντας την τεχνολογία.

            Από τη μόλυνση των πόλεων που προκαλεί η τεχνολογία δε θα μας σώσει η εγκατάλειψη των πόλεων, αλλά μια τεχνολογία για μια ανθρωπινότερη πόλη. Την τεχνολογία για ποσότητα αγαθών είναι καιρός να τη μετατρέψουμε σε μια τεχνολογία για ποιοτική ζωή.



ΞΕΝΟΜΑΝΙΑ


ΕΚΘΕΣΗ 8η
Η ΞΕΝΟΜΑΝΙΑ


«Η ξενομανία είναι από τα ελαττώματα του σύγχρονου Έλληνα. Πως εκδηλώνεται το φαινόμενο αυτό σήμερα και ποια είναι τα αίτια του και οι γενικότερες συνέπειές του

            «Ο ανώτερος άνθρωπος ψάχνει να βρει το καλύτερο στον εαυτό του, ενώ ο κατώτερος ψάχνει να το βρει στους άλλους»

Κομφούκιος

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ


ΠΡΟΛΟΓΟΣ : Τι είναι ξενομανία. Διάκριση από γόνιμη μίμηση.


ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

1) Εκδηλώσεις

            α) αγορά ξένων προϊόντων

            β) μίμηση ξενικού τρόπου ζωής

            γ) μίμηση ξενικού τρόπου διασκέδασης

            δ) μίμηση ξένης γλώσσας


2) Αίτια

            α) πίστη πως το ξένο είναι καλύτερο - υποτίμηση του ελληνικού

            β) διαφήμιση της τεχνολογικής αναπτύξεως και της ευσυνειδησίας των ξένων

            γ) τουρισμός

            δ) ανεργία


3) Αποτελέσματα

            α) κίνδυνος για την οικονομία μας

            β) αλλοίωση της γλώσσας μας

            γ) απώλεια της ταυτότητάς μας και γελοιοποίηση μας

            δ) οι ξένοι δε μας θέλουν τέτοιους

            ε) δυσάρεστες εισαγωγές (ναρκωτικά, χουλιγκανισμός)

          στ) παραγκωνισμός της ελληνικής τέχνης


ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Μέτρα

α) κρατικά : καλύτερες προδιαγραφές για προϊόντα και υπηρεσίες

β) ατομικά : συνειδητοποίηση ότι τελικά η ξενομανία μας βλάπτει


Για πολλά ελαττώματα του θα μπορούσε κανείς να ψέξει το σύγχρονο άνθρωπο. Αναμφίβολα όμως από τα πιο αξιόμεμπτα είναι η ξενομανία του, δηλαδή η τάση του να μιμείται άκριτα και στείρα κάθε τι που έχει ξενική προέλευση και έτσι να ικανοποιεί τη ματαιοδοξία του.

            Βέβαια η μίμηση του καλύτερου με την έννοια της αναδημιουργίας του και της προσαρμογής του στα ελληνικά δεδομένα είναι θετική, αλλά δε γίνεται μ’αυτόν τον τρόπο από το σύγχρονο Έλληνα.

            Το φαινόμενο αυτό της ρηχής μίμησης του ξένου έχει δυστυχώς πάρει εκρηκτικές διαστάσεις και εκδηλώνεται τόσο στις μικρές όσο και στις μεγάλες πτυχές της καθημερινής ελληνικής ζωής.

            Κατά πρώτο λόγο οι Έλληνες δείχνουν σαφέστατα την προτίμησή τους στα ξένα προϊόντα. Αγοράζουν μετά μανίας αρώματα, καλλυντικά, τσιγάρα και ρούχα ξενικής προέλευσης. Οι οικιακές συσκευές προέρχονται κατά κανόνα από το εξωτερικό. Εισάγουμε τα πάντα και καταναλώνουμε τα πάντα, αρκεί να είναι από το εξωτερικό.

            Κατά δεύτερο λόγο διασκεδάζουμε ολοένα και περισσότερο ακολουθώντας τους ξένους. Το μεσημέρι γευματίζουμε βιαστικά στα φάστ φούντ και το βράδυ χορεύουμε στις ντίσκο ή περνούμε την ώρα μας στις παμπ.

            Ακούμε με ευχαρίστηση ξένη μουσική και ελληνικά συγκροτήματα που γράφουν και συνθέτουν σε ξένους στίχους και ρυθμούς. Οι χοροί που γίνονται μόδα στις ξένες χώρες του εξωτερικού ταχύτατα δονούν και τη ελληνική νεολαία, η οποία εξάλλου, δε διστάζει καθόλου να υιοθετήσει τον τρόπο ντυσίματος των Αμερικάνων κυρίως νέων.

            Έπειτα στο εξωτερικό συνήθως πηγαίνουμε για «σωστές» ιατρικέ εξετάσεις, ακόμη και αν εδώ υπάρχουν τα μέσα και οι γιατροί. Μάλιστα πολλές φορές, αν έχουμε την απαραίτητη οικονομική άνεση, προτιμούμε να πάμε για σκι στην Αυστρία, έστω και αν στη χώρα μας δε λείπουν τα βουνά με χιόνια και τα οργανωμένα χιονοδρομικά κέντρα.

            Τέλος συχνότατα στην καθημερινή ομιλία μας χρησιμοποιούμε κατά κόρο ξένες λέξεις αγνοώντας συνειδητά τις αντίστοιχες ελληνικές. Οι επιγραφές στα καταστήματα είναι σχεδόν πάντα γραμμένες σε κάποια ξένη γλώσσα, κατά προτίμηση στην αγγλική ή γαλλική. Είναι πια εξαίρεση του κανόνα να βρει κανείς ένα μαγαζί με ελληνική ονομασία. Αλλά και στην τηλεόραση είναι πια συνηθισμένες οι διαφημίσεις, όπου κάποιος άντρας με βαθιά φωνή εκθειάζει κάποιο προϊόν στην αγγλική γλώσσα.

            Η ξενομανία μας έχει βέβαια τα αίτια της, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο ευδιάκριτα. Πρώτα-πρώτα είναι χαρακτηριστικό του Έλληνα να μην εμπιστεύεται τους συμπατριώτες του και να μην αναγνωρίζει την ποιότητα της δουλειάς τους. Πιστεύει πως τα ξένα προϊόντα είναι σαφώς καλύτερα, γιατί πολλά ακούει καθημερινά γύρω από την τεχνολογική ανάπτυξη και τις τεχνικές προδιαγραφές των ξένων γύρω από την ευσυνειδησία και την  εργατικότητά τους. Γι’αυτό όταν έρθει η ώρα να αγοράσει απορρίπτει το ελληνικό προϊόν, πράγμα που σε τίποτε δεν υστερούν απέναντι στα ευρωπαϊκά.

            Στον τομέα της γλώσσας χρησιμοποιούμε συχνά  λέξεις ξένες, επειδή ερχόμαστε σε επαφή με τους ξένους. Η χώρα μας είναι τουριστική και είναι κάπως δύσκολο να συνεννοηθείς στα ελληνικά με τόσα εκατομμύρια τουρίστες. Πάντως το να εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε λέξεις ξένες και στις μεταξύ μας συζητήσεις και χωρίς πια καμιά πρακτική σκοπιμότητα, αυτό πια είναι πιθηκισμός ασυγχώρητος.

            Οι συνέπειες της ξενομανίας είναι πολυδιάστατες. Κατ’αρχήν θέτουμε σε πολύ σοβαρό κίνδυνο την οικονομία μας αφού οι εισαγωγές δεν αντισταθμίζονται με τις εξαγωγές προκαλείται έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου και χρεωνόμαστε σε χώρες του εξωτερικού και όπως είναι γνωστό, η οικονομική εξάρτηση σημαίνει τις περισσότερες φορές και κάποια πολιτική εξάρτηση.

            Ύστερα με τη ξενομανία αλλοιώνεται συνεχώς η γλώσσα μας. Με την είσοδο των ξένων λέξεων δεν πλουτίζεται, αλλά αποδυναμώνεται και ατροφεί. Μειώνεται δηλαδή η λεξικοπλαστική της δύναμη και πέρα απ’αυτό με την ανάμειξη των ξένων λέξεων γίνεται πολλές φορές ένα παράξενο και σχεδόν γελοίο συνονθύλευμα ανόμοιων και ασύνδετων μεταξύ τους ήχων....

            Αλλά με την άκριτη άγονη και στείρα μίμηση των ξένων χάνουμε τελικά την ταυτότητά μας και το αληθινό πρόσωπο. Ούτε πραγματικοί ξένοι γινόμαστε, ούτε ως σωστοί Έλληνες φερόμαστε. Μοιάζουμε με τους παλαιότερους αρχοντοχωριάτες και τους τωρινούς νεόπλουτους, που μόνο γέλιο μπορούν να προκαλέσουν. Αλλά μήπως και οι ξένοι ενθουσιάζονται με τις μιμητικές μας επιδόσεις; [Ούτε βέβαια και οι ξένοι ενθουσιάζονται με τις μιμητικές μας επιδόσεις]. Αντίθετα μάλιστα, το παραδοσιακό, το γνήσιο, το αυθεντικό ελληνικό ζητούν να δουν, όταν επισκέπτονται τη χώρα μας και όχι τα φαστ φουντ ή τις παμπ στις παραλίες των νησιών μας. Εξάλλου με το μιμητισμό που μας διακρίνει έχουμε συχνά κάνει και δυσάρεστες εισαγωγές. Συνηθίσαμε τα ναρκωτικά, τη βία στα γήπεδα, το λεγόμενο «καμάκι» και τη γενικότερη χαλάρωση των ηθών.

            Κάποια μέρα συνεπώς θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να περιοριστεί, αν όχι να σταματήσει τελείως το ανησυχητικό αυτό  φαινόμενο της ξενομανίας. Το κράτος οφείλει να προβάλλει τα ελληνικά προϊόντα και το ελληνικό τρόπο ζωής και να δώσει κίνητρα για την ανάπτυξη της εγχώριας παραγωγής προϊόντων, τα οποία σήμερα εισάγουμε. Πρέπει να αυξηθούν οι προδιαγραφές των ελληνικών ειδών αλλά και των παροχών όπως π.χ. στον τομέα της υγείας. Καλό θα ήταν επίσης να επιβάλλει την απόδοση στη νέα ελληνική των διαφημιστικών μηνυμάτων και επιγραφών και να συστήσει ειδικές επιτροπές για την απόδοση των ξένων όρων στα ελληνικά.

            Περισσότερο όμως από κάθε τι άλλο πρέπει ο καθένας να συνειδητοποιήσει ότι η στείρα ρηχή και άγονη μίμηση είναι χαρακτηριστικό πιθήκων και ένδειξη αβεβαιότητας, αδυναμίας και τεμπελιάς. Μόνο αν καταλάβουμε το παραπάνω, υπάρχει ελπίδα να ζήσουμε στην Ευρώπη ως σωστοί άνθρωποι και στην Ελλάδα ως γνήσιοι και αυθεντικοί Έλληνες.

           

ΟΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ


ΕΚΘΕΣΗ 7η
ΟΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ

 

«Με τα πυρηνικά οπλικά συστήματα που διαθέτουν σήμερα οι μεγάλες δυνάμεις οι συνέπειες ενός πυρηνικού πολέμου θα είναι τόσο καταστρεπτικές ώστε δεν θα υπάρχουν νικητές και ηττημένοι αλλά αφανισμός του ανθρώπινου είδους. Παρόλα αυτά οι μεγάλες δυνάμεις αντί να αφοπλίζονται συνεχώς εξοπλίζονται.

α) Ποιά κατά τη γνώμη σας είναι τα αίτια και οι συνέπειες των εξοπλισμών;

β) Πως μπορούμε να αντιδράσουμε;

            
 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ : Ο πόλεμος είναι ενδημικό φαινόμενο στην ιστορία, διάκριση του συμβατικού απ’τον πυρηνικό.

 

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

1) Αίτια του πολέμου άρα των εξοπλισμών.

α) Οικονομικοί και πολιτικοί λόγοι.

β) Κερδοσκοπικοί μανία των πολιτικών ηγετών - ανταγωνισμός των βιομηχανιών.

γ) Έμφυτη τάση για επιβολή του χαρακτήρα.

δ) Ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων.

2)  Συνέπειες εξοπλισμών

                 α) Ο κίνδυνος του πολέμου έρχεται πιο κοντά.

                 β) Αβεβαιότητα, άγχος και ανασφάλεια.

                 γ) Παραμέληση βασικών προβλημάτων και αναγκών (πείνα, ασθένειες και         αναλφαβητισμός)

                 δ) Οικονομική και πολιτική εξάρτηση των οικονομικά ασθενέστερων με            αγορά όπλων δηλ. εκροή συναλλάγματος

                 ε) Οι διογκωμένες δαπάνες για τα όπλα, αίτια του πληθωρισμού.

3)  Πως μπορούμε να αντιδράσουμε :

                 α) Δυναμική πίεση της κοινής γνώμης στις πολιτικές και στρατιωτικές                             ηγεσίες έμπρακτη και ουσιαστική λαϊκή συμμετοχή στα θέματα που                             αφορούν το ίδιο τον λαό.

                 β) Η χρησιμοποίηση του ορθού λόγου και του διαλόγου.

                 γ) Διεθνισμός

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

            Επιτακτικό χρέος κάθε ανθρώπου για μια ουσιαστική αντίδραση ώστε να αποτραπεί ο πυρηνικός όλεθρος που απειλεί το ανθρώπινο γένος σήμερα.

 

 

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

            Μελετώντας κανείς την ιστορία, με ανησυχία παρατηρεί ότι η ζωή του ανθρώπινου γένους είναι ένα εκκρεμές ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη. Και είναι να απορεί κανείς όταν συλλογίζεται, ότι αυτό το έξυπνο ζώο ο άνθρωπος που αυτοπροβάλλεται σαν «κορωνίδα της Δημιουργίας» βρίσκεται σε επίπεδο αγριότητας ώστε να μην μπορεί να φανταστεί και να θεσπίσει για τη λύση των διαφορών του άλλο τρόπο από τη σφαγή. Αν όμως όλοι οι πόλεμοι δεν ήταν παρά περιορισμένης εκτάσεως, ο πρώτος (και προφανώς ο τελευταίος) πυρηνικός πόλεμος θα είναι τόσο καταστρεπτικός ώστε θα αφανίσει το ανθρώπινο είδος. Εντούτοις ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών συνεχίζεται.

 

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

 

1. Αίτια του πολέμου και (άρα) των εξοπλισμών

α) Οι περισσότεροι πόλεμοι έγιναν για λόγους πολιτικούς. Κάποια κράτη ζητούν την επέκταση της πολιτικής τους δυνάμεως αλλά πίσω απ’αυτό διαφαίνεται το οικονομικό συμφέρον. Παλαιότερα αυτό μεταφράζονταν στη λεηλασία ή την κατάκτηση νέων εδαφών σήμερα μεταφράζεται στην προνομιακή εκμετάλλευση των πλουτο-παραγωγικών πηγών ή στην οικονομική «διείσδυση» με την εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος μοντέρνας αποικιοκρατίας.

 

β) Η κερδοσκοπική μανία δεν αφήνει τους πολιτικούς ηγέτες των μεγάλων χωρών να εγκαταλείψουν τις τεράστιες πολεμικές βιομηχανίες, που με τον ανταγωνισμό τους απειλούν να κάνουν πυροτέχνημα τον πλανήτη μας. Και δημιουργούν αντίπαλους πραγματικούς ή υποθετικούς για να διοχετεύσουν έγκαιρα τα όπλα τους μην τυχόν μία νέα και αποτελεσματική επινόηση, αποδείξει ζημιογόνες τις επιχειρήσεις τους.

 

γ) Όλα αυτά συνδέονται με τους συμβατικούς πόλεμους, αλλά δεν μπορούν να εξηγήσουν έναν πυρηνικό πόλεμο, γιατί, όπως είπαμε ένας πυρηνικός πόλεμος με τη χρήση των πολεμικών οπλοστασίων που διαθέτουν σήμερα οι υπερδυνάμεις δεν θα έχει νικητές και ηττημένους, γιατί δεν θα έχει επιζώντες.

 

 

δ) Επομένως ο λόγος που θα μπορούσε να εξηγήσει τους εξοπλισμούς αυτούς είναι ότι

θα γινόταν από πνεύμα ανταγωνιστικό.

Η καθεμιά από τις μεγάλες δυνάμεις φοβάται μήπως υπερτερήσει η άλλη σε δύναμη, σε κύρος, σε παγκόσμια επιβολή. Αποκλείεται να μην το ξέρουν πως καμιά δεν προλαβαίνει να αφανίσει την άλλη προτού εκείνη επιτεθεί.

 

ε) Οι περισσότεροι όμως δυστυχώς πιστεύουν ότι πόλεμοι (άρα και οι εξοπλισμοί) δεν πρόκειται ποτέ να σταματήσουν, γιατί γεννιούνται από κάποια φυσική επιταγή. Οφείλεται δηλαδή στην έμφυτη τάση για επιβολή, που χαρακτηρίζει κάθε ζωντανό οργανισμό. Ακόμη και ο Θουκυδίδης παρατηρεί ότι όσο η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει, δεν πρόκειται να εκλείψει το φαινόμενο του πολέμου. Μορφές μόνο θα αλλάζει. Άλλοτε θα είναι πιο ήπιος άλλοτε θα είναι πιο άγριος ανάλογα με τις συνθήκες που θα επικρατούν κάθε φορά.

            Είναι απαράδεκτο όμως να υποστηρίζουμε ότι ο πόλεμος βέβαια είναι μια κατάρα που πρέπει όμως να την υποφέρουμε γιατί τάχα είμαστε πλασμένοι από την ίδια φύση να λύνουμε τις διαφορές μας με την αιματοχυσία όπου ο δυνατός θα εξοντώσει τον αδύνατο.

            Στην πρωτόγονη εποχή βέβαια, όταν ο άνθρωπος δεν είχε στη διάθεσή του τα μέσα για να αποσπάσει τα αγαθά που βρίσκονται διάσπαρτα στο φυσικό χώρο, ο πόλεμος μέχρι ενός σημείου θα μπορούσε να κατανοηθεί στην προσπάθεια για επιβίωση (ένστικτο αυτοσυντήρησης ισχυρό) Με τη συνδρομή όμως ειδικών όρων (τεχνολογία μέσα, παιδεία κ.τ.λ.) κατά την πορεία της ζωής, το φαινόμενο του πολέμου έπρεπε να σταματήσει. Ο άνθρωπος όμως το διαιώνισε, το έκανε νόμο. Όμως όποια και αν είναι τα αίτια που προκαλούν την συσσώρευση όπλων στα πυρηνικά οπλοστάσια, οι συνέπειες είναι σημαντικότατη.

 

2. Συνέπειες εξοπλισμών

α) Ο κίνδυνος του πολέμου έρχεται πιο κοντά. [Πρώτα - πρώτα ο πόλεμος γίνεται ολοένα και περισσότερο πιθανός, έρχεται κάθε μέρα πιο κοντά μας. Επειδή τα πυρηνικά οπλικά συστήματα είναι αυτόματα δραστηριοποιούνται και πλήττουν τους στόχους τους σε απίστευτες ταχύτητες, οι πιθανότητες να προκληθεί ένας πυρηνικός πόλεμος κατά λάθος αυξάνονται.

Η δυνατότητα να εξουδετερωθούν σφάλματα ή λάθη στα ραντάρ, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, συστήματα κατεύθυνσης κ.λ.π. είναι μηδενική για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχει χρόνος.

Το παράδειγμα της καταστροφής του Τσάλεντζερ τον Ιανουάριο του 1986, χωρίς οι χειριστές του να προλάβουν να κάνουν το παραμικρό, είναι ενδεικτικό.

 

β) Αβεβαιότητα - άγχος - ανασφάλεια.

Είναι λοιπόν φυσικό ο φόβος του πολέμου να γεμίζει τον καθένα μας με βαθιά ανησυχία για το αύριο. Ιδίως αν έχει συνειδητοποιήσει το πρόβλημα σ’όλη του την έκταση, δικαιολογημένα αισθάνεται αβεβαιότητα, άγχος και ανασφάλεια από τη στιγμή μάλιστα που η ζωή του κρίνεται ίσως από την καλή λειτουργία κάποιου μικροϋπολογιστή.

 

γ) Παραμέληση σημαντικών προβλημάτων και αναγκών (πείνα, ασθένειες, αναλφαβητισμός). Όμως και οι δύο υπερδυνάμεις, όπως και οι άλλες πυρηνικά εξοπλισμένες χώρες, αν σταματούσαν τους εξοπλισμούς, θα ανέβαζαν το βιοτικό τους επίπεδο και την ποιότητα της ζωής. Στις ΗΠΑ ένας στους επτά έχει επίπεδο διαβιώσεως χαμηλότερο από τον επίσημο δείκτη φτώχειας. Στην Σοβιετική Ένωση η παιδική θνησιμότητα είναι διπλάσια από το μέσο όρο των άλλων αναπτυγμένων χωρών. Παρόλα αυτά, αν και ήδη έχουν στην κατοχή τους σαράντα χιλιάδες πυρηνικά όπλα, οι δύο αυτές χώρες συνεχίζουν τους πολεμικούς εξοπλισμούς, με αποτέλεσμα όλα τα μεγάλα κράτη να έχουν μετατραπεί σε απέραντα πυρηνικά οπλοστάσια αφού μπορούν να διαθέσουν τους φυσικού θησαυρούς για να κατασκευάσουν τα τελειότερα πυρηνικά ή ατομικά όπλα.

 

δ) Οικονομική και πολιτική εξάρτηση των οικονομικά ασθενέστερων με αγορά όπλων δηλαδή με εκροή συναλλάγματος.

            Στις συνέπειες των εξοπλισμών θα προσθέσουμε ακόμη την οικονομική και πολιτική εξάρτηση των οικονομικά ασθενέστερων χωρών από τις ισχυρές δυνάμεις γιατί τελικά και οι αδύνατες χώρες παρασύρονται από τις Υπερδυνάμεις στο χορό των εξοπλισμών και επειδή δεν μπορούν να παράγουν οι ίδιες όπλα, υποχρεώνονται να τα αγοράσουν από τις ισχυρές με αποτέλεσμα την αύξηση των συναλλαγματικών εκροών. Επί πλέον οικονομικοί σχολιαστές συγκαταλέγουν τις διογκούμενες δαπάνες, στις βασικές ανάγκες του πληθωρισμού.

 

ε) Οι διογκούμενες δαπάνες για όπλα, αιτία πληθωρισμού.

            Αλλά τα χρήματα που ξοδεύονται για τους εξοπλισμούς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την επίλυση των φλεγόντων προβλημάτων της ανθρωπότητας. Η πείνα, οι αρρώστιες, ο αναλφαβητισμός, θα περιοριζόταν σημαντικά. Όπως έχει υπολογιστεί δεκαεπτά δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο απαιτούνται για την παροχή επαρκής τροφής, νερού, εκπαίδευσης, υγείας και στέγης για όλους τους ανθρώπους στον κόσμο. Το ποσό όμως αυτό δεν είναι παρά αυτό που δαπανάται για πολεμικούς εξοπλισμούς κάθε δύο εβδομάδες και ωστόσο μέσα σ’αυτές τις εβδομάδες έχουν πεθάνει εκατόν ογδόντα χιλιάδες παιδιά από πείνα και αρρώστιες. Ο παραλογισμός του σύγχρονου κόσμου φαίνεται από το γεγονός πως ενώ σε κάθε λεπτό της ώρας ξοδεύονται 13 εκατομμύρια δολάρια για εξοπλισμούς το ίδιο αυτό λεπτό πεθαίνουν 30 παιδιά από πείνα.

 

3.   Πως μπορούμε να αντιδράσουμε

α) Δυναμική πίεση της κοινής γνώμης στις πολιτικές και στρατιωτικές ηγεσίες. Έμπρακτη και ουσιαστική λαϊκή συμμετοχή στα θέματα που αφορούν τον ίδιο το λαό.

            Παλαιότερα ήταν κοινή παραδοχή πως ο πόλεμος θα μπορούσε να εξαλειφθεί, αν υπήρχε για όλους επάρκεια αγαθών. Όμως η λύση αυτή δεν είναι αποτρεπτική στην περίπτωση του πυρηνικού πολέμου. Πολλοί ακόμη πίστευαν πως μόνο με την αδιάκοπη αύξηση των πυρηνικών όπλων θα αποτρέπονταν ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος. Αλλά τα πράγματα δείχνουν ότι με την κλιμάκωση των εξοπλισμών ισορροπία έγινε πιο ασταθής ο κίνδυνος του μοιραίου σφάλματος μεγαλύτερος.

            Η μόνη ίσως λύση που ενδείκνυται έτσι που έγινε η κατάσταση, είναι το «πάγωμα» των εξοπλισμών και η έναρξη του αφοπλισμού. Δεν χρειάζεται άλλη έρευνα σ’αυτόν τον τομέα ούτε η βελτίωση της ποιότητας των φονικών όπλων. Αντίθετα οι χώρες που ήδη έχουν πυρηνικά δεν θα πρέπει να βοηθούν και να ενισχύουν οικονομικά τα άλλα κράτη προκειμένου να κατασκευάζουν πυρηνικά όπλα. Ακόμη, καλό θα ήταν να δημιουργηθούν αποπυρηνικοποιημένες ζώνες σ’όλη τη γη.

           

            Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται επίσης να ασκηθεί πίεση στη στρατιωτική και πολιτική εκείνη ηγεσία που αποφασίζει για τους εξοπλισμούς. Πρέπει λοιπόν να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη με την κατάλληλη εκπαίδευση, με διαφωτιστικές ομιλίες και εκδηλώσεις. Απαραίτητο είναι να δημιουργηθεί ένα ισχυρό μαζικό κίνημα που θα προβεί, αρχικά, σε πορείες, διαδηλώσεις και οργανωμένες διαμαρτυρίες. Στη συνέχεια όμως θα πρέπει να καταδικάσει με τη ψήφο του και να αφαιρέσει την εξουσία από τους υπεύθυνους για τους ανταγωνισμούς των εξοπλισμών.

            Πάνω απ’όλα  όμως χρειάζεται βαθύτερη αλλαγή στο πολιτικό σύστημα. Ο λαός δεν πρέπει να προσέρχεται στις κάλπες μόνο για να αναδείξει την παράταξη που θα κυβερνήσει τη χώρα για την επόμενη τετραετία. Πρέπει ο ίδιος ο λαός να αποφασίζει για θέματα που τον αφορούν και περισσότερο από καθετί για το δικαίωμά του να ζήσει και να μη χαθεί ανεπιστρεπτί από το λάθος κάποιου μικροϋπολογιστή, ή ακόμη χειρότερα από κάποια πολιτική δολιότητα.

 

β) Θα μπορούσαν οι άνθρωποι να εξουσιάσουν αυτό το φαινόμενο της αυτοκαταστροφής αν χρησιμοποιούσαν τον ορθό λόγο και διάλογο, προνόμια αποκλειστικά του ανθρώπου. Με την κινητοποίηση όλων των μέσων της διάνοιας θα κατορθώσουν να λύσουν με ειρηνικό τρόπο τις διαφορές τους.

 

γ) Οι σημερινοί λαοί όμως ζουν διασκορπισμένοι πάνω στον πλανήτη μας και κινδύνευαν να καταστραφούν, όχι από τα θηρία, όπως στον μύθο του Πρωταγόρα, αλλά επειδή δεν ανακάλυψαν πολιτική τέχνη που θα τους ενώσει σε μια «οικουμενούπολη». Πρέπει να καταργηθούν πια τα σύνορα των χωρών και οι άνθρωποι από εθνικιστές να γίνουν διεθνιστές, να θέτουν δηλαδή τα συμφέροντα του συνόλου της ανθρωπότητας πάνω από τα εθνικά.

            Είναι πράγματι η Δημοκρατία το ιδεωδέστερο των πολιτευμάτων μέχρι τώρα όμως δε μας βοήθησε να απαλλαγούμε από την κοινωνική μάστιγα του πολέμου. Ο άνθρωπος ίσως κάποτε ανακαλύψει το κατάλληλο πολιτικό σύστημα που θα επιτρέψει την ένωση των λαών.

            Αυτό βέβαια μπορεί να γίνει μετά από δεκάδες ή εκατοντάδες αιώνες -δεν είναι βέβαια πολλοί στην ιστορία της ανθρωπότητας- και τότε οι άνθρωποι θα βλέπουν την εποχή μας με περιφρόνηση και θα μας ειρωνεύονταν γιατί δεν καταλάβαμε ότι η δύναμη της λογικής είναι μεγαλύτερη από τη δύναμη της γροθιάς.

            Πολλοί βέβαια θα θεωρήσουν τις απόψεις αυτές απλό ευχολόγιο που δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί. Μία πρόχειρη όμως αναδρομή στο παρελθόν μας διδάσκει ότι ο θεσμός πόλης - κράτος ξεπεράστηκε και ενώθηκε η Ελλάδα όπως αργότερα οι πολιτείες της Αμερικής και σήμερα είναι γνωστή σε όλους μας και η προσπάθεια που γίνεται για μια ενωμένη Ευρώπη. Γιατί λοιπόν να μην αισιοδοξούμε για μια ενωμένη ανθρωπότητα αύριο;

 

δ) Πρέπει ακόμη να δημιουργηθούν κέντρα έρευνας ειρήνης και κυρίως του πολέμου σ’όλα τα πανεπιστήμια. Στρατολογούμε τους επιστήμονες και τεχνικούς για να κάνουμε φοβερότερο τον πόλεμο. Ας επιστρατεύσουμε τους επιστήμονες για να μελετήσουν σε βάθος την κοινωνική αυτή νόσο. Ο πόλεμος θα αντιμετωπιστεί καλύτερα όταν αποκτήσουμε ακριβή γνώση του.

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

            Γι’αυτό ανακύπτει επιτακτικό χρέος κάθε ανθρώπου για μια ουσιαστική αντίδραση ώστε να αποτραπεί ο πυρηνικός όλεθρος που απειλεί το ανθρώπινο γένος σήμερα. Το καθήκον αυτό δεν ανήκει σε μερικούς, σε λίγους. Είναι καθολικό και μόνιμο. Κάθε άνθρωπος κάθε φυλής, κάθε θρησκεύματος, κάθε πολιτικής ιδεολογίας, κάθε πνευματικής στάθμης οφείλει να συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο που τον απειλεί. Η γη μας σήμερα είναι ένα τεράστιο ναρκοθετημένο πεδίο που μπορεί κάθε στιγμή να αναφλεχτεί πρέπει να επαγρυπνούμε συνεχώς, ώστε να μετατρέψουμε την γη από γη ολέθρου σε γη της ειρήνης.