ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

ΙΟΥΝΙΟΣ    2021

 

   ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ    ΑΞΟΝΕΣ   ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ   ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1^Ος   Άμεσο  κοινωνικό περιβάλλον (οικογένεια, σχολείο, παρέες-κοινωνικές  ομάδες).

Χαρακτηριστικά της κοινωνίας μας.

Παιδεία – Εκπαίδευση , το  σύγχρονο σχολείο και ο ρόλος του δασκάλου.

Οικογένεια –Νέοι και οικογένεια.

Οι νέοι και τα χαρακτηριστικά τους.

Οι νέοι και τα ιδανικά.

Οι  νέοι –Ανθρώπινες σχέσεις(αγάπη, φιλία, έρωτας).

Πρότυπα-είδωλα.

Αθλητισμός.

Ελεύθερος χρόνος –ψυχαγωγία.

Χάσμα γενεών(και στον 5^ο θεματικό άξονα.)

Ενδυμασία –Μόδα.(και στον 2^ο και 5^ο θεματικό άξονα).

Αμφισβήτηση νέων.

Γλώσσα και διάλογος.

Το γέλιο στη ζωή μας .<<Όσο γελάμε τίποτα δε χάθηκε>>. Ο. Σαίξπηρ.

Το άγχος στη ζωή μας.

2^ος Ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο(κοινωνικοί θεσμοί, αγορά εργασίας,θεσμοί εξουσίας, αξίες.)

Ανθρώπινα  δικαιώματα-Ανθρωπισμός. (φτώχεια – υποσιτισμός,  ιδιωτικότητα(και στον 4^ο θεματικό άξονα), δικαιώματα παιδιού,γυναίκας, ισότητα φύλων ,άτομα με ειδικές ανάγκες, Τρίτη ηλικία(όλα αυτά ανήκουν και στον 5^ο θεματικό άξονα).Προστασία περιβάλλοντος(ανήκει και στον 3^ο θεματικό άξονα).

Καταναλωτισμός διαφήμιση.

Εργασία-Ανεργία.

Εκλογή επαγγέλματος-  Η χειρωνακτική και η  πνευματική εργασία.

Ρατσισμός-Ξενοφοβία-Προσφυγιά-Μετανάστευση.(ανήκουν και στον 5^ο θεματικό άξονα.)  Νέοι και ρατσισμός(Ανήκει και στον 1^ο θεματικό άξονα).

Τουρισμός-Ελληνικά τοπία-μνημεία.

Επιστήμη και ευθύνη του επιστήμονα- Τεχνολογία.(Ανήκουν και στον 4^ο θεματικό άξονα).

Ελευθερία και Δικαιώματα-Δημοκρατία-Η Ελευθερία του σημερινού ανθρώπου.

Παράδοση –Νέοι και παράδοση(Ανήκει και στον1ο θεματικό άξονα)

Παγκοσμιοποίηση.

Κοινωνικοποίηση-Πρότυπα-Πρόσωπο-Προσωπείο- Αλλοτρίωση-Μαζοποίηση-Μιμητισμός. (Ανήκει και στον 1^ο θεματικό άξονα)

Πολιτισμός ποιότητα ζωής.

Ανθρωπιστική κρίση και Εθελοντισμός.

Πνευματικοί άνθρωποι και ο ρόλος τους  στη σημερινή εποχή-Πολιτιστική, ηθική και πνευματική παρακμή.

Βία και εγκληματικότητα.

Πολεμικές εστίες , συγκρούσεις – η επισφαλής ειρήνη στη σημερινή εποχή και η ανάγκη για μία παγκόσμια ειρήνη.

Τέχνη-Κριτική.

Αξιοκρατία- Αναξιοκρατία στη σημερινή εποχή.

Οι νόμοι και η λειτουργία τους(κοινωνικό, σχολικό περιβάλλον και 1^Ος θεματικός άξονας)- Η  θανατική  ποινή.

Μεσσιανισμός-Φανατισμός –ΛαΪκισμός.

3^ος φυσικό περιβάλλον.

Το περιβάλλον και η  προστασία του ως ανθρώπινο δικαίωμα.

Οικολογία. Περιβαλλοντική εκπαίδευση. Περιβάλλον και τουρισμός.
Περιβάλλον και καταναλωτισμός.

4^ος Ψηφιακό περιβάλλον.

Επιστήμη – Τεχνολογία. Νέες εφευρέσεις στην υπηρεσία της ανθρωπότητας.

Βιοτεχνολογία-Κλωνοποίηση

Μέσα μαζικής ενημέρωσης, Ελευθεροτυπία, τύπος, ψηφιακός  ανθρωπισμός, Τηλεόραση, Παραπληροφόρηση, εντυπωσιοθηρία, reality show, προπαγάνδα.

Διαδίκτυο , κινητά τηλέφωνα, οφέλη και κίνδυνοι(και στον 1^ο θεματικό άξονα.)

Παιδεία και ηλεκτρονικοί υπολογιστές(και στον 1^ο θεματικό άξονα).

5^ος Ταυτότητες(κοινωνικές, εθνικές,πολιτισμικές).

Τα χαρακτηριστικά του Νεοέλληνα.

Ξενομανία.

Ρατσισμός .

Μετανάστευση- brain drain.

Δικαιώματα  παιδιού.

Ισότητα των φύλων.

Τρίτη ηλικία

Χάσμα γενεών.

Αναλφαβητισμός.

Άτομα με ειδικές ανάγκες.

Τρίτος Κόσμος.

<<Δώστε τον αγώνα σας με Πίστη ,θάρρος, αισιοδοξία  και αυτοπεποίθηση και διεκδικήστε μία καλύτερη θέση στο συναρπαστικό ταξίδι της ζωής ,που ξεκινά μετά το τέλος του Λυκείου, χωρίς να ξεχνάτε και τα σοφά λόγια του ποιητή:

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,

τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δε θα βρεις,

αν μέν' η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτή

συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας

τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.>>

Καλά   Χριστούγεννα !!! Ευτυχισμένος και χαρούμενος,  γεμάτος υγεία  και επιτυχίες ο  καινούριος  χρόνος!!!

   Ο   καθηγητής   σας

Γιάννης  Μιχαλόπουλος.

  

ΜΕΛΕΤΗ ΠΗΓΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

 Πως  μελετούμε μια ιστορική πηγή.      ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ  2019.

Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα των πανελλαδικών εξετάσεων θα πρέπει να πούμε αν μία πηγή είναι πρωτογενής ή δευτερογενής.

1) Άμεσες/ Πρωτογενείς πηγές ονομάζουμε τις πηγές οι οποίες συνετέθησαν ή δημιουργήθηκαν από πρωταγωνιστές ή αυτόπτες μάρτυρες την ίδια εποχή κατά την οποία λάμβανε χώρα το υπό εξέταση ζήτημα π.χ. πολιτικοί λόγοι , άρθρα συνταγμάτων,διπλωματικά έγγραφα , νόμοι επίσημα στατιστικά στοιχεία κτλ. Δηλαδή οι πρωτογενείς πηγές μας δίνουν απευθείας το υλικό ή το γεγονός και δεν επιδέχονται τη διαμεσολάβηση ή τον κριτικό σχολιασμό κάποιου άλλου.

Έμμεσες/Δευτερογενείς πηγές νοούνται όλες οι αναφορές ( άρθρα, βιβλία, κινηματογραφικές ταινίες κτλ) που αναφέρονται στα υπό μελέτη θέματα και δημιουργήθηκαν σε ύστερο χρόνο κυρίως από ιστορικούς και έχουν δεχτεί κάποιο σχολιασμό ή κριτική.

2)Διαβάζουμε συνολικά την πηγή δύο και τρεις φορές μέχρι να την κατανοήσουμε. Στη συνέχεια διαβάζουμε προσεχτικά τα ερωτήματα που μας θέτουν , γιατί αυτά θα μας κατευθύνουν στην ανάπτυξη και στο σχολιασμό της πηγής .Προσοχή: η ερώτηση της πηγής δίνεται ως εξής: <<Αντλώντας στοιχεία από το παραπάνω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές γνώσεις να αναφέρετε…….>> Αυτό μας οδηγεί στο να χωρίσουμε την απάντηση σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος θα ανακαλέσουμε  στη μνήμη μας τα σημεία του σχολικού βιβλίου ,στα οποία αναφέρεται η πηγή και θα τα παρουσιάσουμε αυτούσια. Στο δεύτερο μέρος σε μία όσο το δυνατό πιο πετυχημένη νοηματική σύνδεση, που στηρίζεται στο βαθμό κατοχής της ελληνικής γλώσσας από τον υποψήφιο,θα προχωρήσουμε στο σχολιασμό της πηγής με σκοπό να βρούμε τα στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ,να συμπληρώνουν ,ή και να αντιστρατεύονται τα στοιχεία του σχολικού βιβλίου. Η σύνδεση των ιστορικών γνώσεων και του σχολιασμού παραθέματος μπορεί να γίνει με χρήση συνδετικών διαρθρωτικών φράσεων όπως:   όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από τις πληροφορίες του παραθέματος, σύμφωνα με τις πληροφορίες του παραθέματος, όπως προκύπτει από το παράθεμα,χρησιμοποιούμε το όνομα του συγγραφέα αν υπάρχει, δηλαδή μπορούμε να πούμε σύμφωνα με τις πληροφορίες του παραθέματος ο τάδε υποστηρίζει, η πηγή αναφέρεται κτλ. Κατά την αναφορά μας στις ιστορικές γνώσεις μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τις παρακάτω φράσεις: κατά την ιστορική αφήγηση, κατά την ιστορική εξέλιξη, κατά την εξέλιξη των γεγονότων κτλ. (όπως έχουμε πει).

3) Ένταξη της πηγής στο ιστορικό της πλαίσιο- συγκεκριμένη χρονολογική τοποθέτησή της. Προσέχουμε και πότε γράφτηκε , από ποιον . Πρέπει τώρα να αναφέρουμε και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκε, τι πληροφορίες μας δίνει για την εποχή που παρουσιάζει.

4)Σχολιασμός πληροφοριών,  γεγονότων,προσώπων,στοιχείων,που  μας δίνει η πηγή  ή ο αφηγητής του κειμένου  όταν πρόκειται για πρόσωπο που είναι σύγχρονο με την εποχή. Πρέπει να εξαντλούμε το περιεχόμενο της πηγής σε σχέση με το ζητούμενο. Η δομή των απαντήσεων να συμφωνεί με τη δομή των ερωτήσεων . Για παράδειγμα αν η ερώτηση είναι διαιρεμένη σε  υποερωτήματα π.χ α) και β) και η απάντησή μας να ακολουθεί την ίδια υποδιαίρεση.

5)Αίτια,συνέπειες  ,αν  υπάρχουν μέσα στο γεγονός, συμπεράσματα, προεκτάσεις των όσων αναφέρονται, σύγκριση με τα προηγούμενα.

6)Αν η πηγή είναι σε καθαρεύουσα πρώτα την εξομαλύνουμε γλωσσικά την κατανοούμε και μετά την σχολιάζουμε.

7)Αντικειμενικότητα της πηγής (ανάλογα από τον ποιον είναι γραμμένη και πότε). Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα θα πρέπει να γράψουμε αν η πηγή είναι αντικειμενική αν παρουσιάζει όλες τις απόψεις της εποχής,όλων των κομμάτων όλων των πολεμικών συνασπισμών, τις απόψεις των νικητών των ηττημένων κτλ.

8)Διαχρονικότητα πηγής : αν αυτά που αναφέρει συνέβησαν και τα επόμενα χρόνια ή στη πιο σύγχρονη εποχή ή και στη σημερινή. Δεν αναφερόμαστε σε αυτό αν δεν είμαστε σίγουροι.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Μετατρέπουμε το περιεχόμενο της πηγής σε δικό μας κείμενο γραμμένο στο γ΄ πρόσωπο .Δεν αντιγράφουμε αυτούσια κομμάτια της πηγής,μόνο αν υπάρχει λόγος το κάνουμε αυτό χρησιμοποιώντας εισαγωγικά. Επίσης εκείνο που έχει μεγάλη σημασία είναι να εντάξουμε την πηγή στο σωστό κεφάλαιο και να χρησιμοποιήσουμε τα όσα ξέρουμε από το εκάστοτε μάθημα. ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ. Κάνουμε μόνο ιστορικές αξιολογήσεις όχι προσωπικές.Δεν κάνουμε <<λογικά άλματα >> οδηγούμενοι με αυθαίρετο και  ασύνδετο τρόπο στο συμπέρασμα που θέλουμε να καταλήξουμε. Ο συλλογισμός μας για την κατανόηση της πηγής θα είναι ο εξής: ιστορικό πλαίσιο της εποχής, κατανόηση της πηγής, ιστορική αξιολόγηση της πηγής.

Συνοπτικά σύμφωνα με αυτά που αναφέραμε πιο πάνω ,ακολουθείται το εξής σχήμα κατά την ανάλυση μίας πηγής:

1.Εισαγωγή που να κινείται στον άξονα : γεγονότα, πρόσωπα, τόπος χρόνος.

2.Ξεχωριστή παράγραφος με τα στοιχεία του βιβλίου.

3.Σύνδεση ιστορικών γνώσεων και σχολιασμού παραθέματος(βλέπε συνδετικές φράσεις). Πάντα έχοντας υπόψιν μας τα ερωτήματα που μας θέτει η πηγή. Στο σημείο αυτό θα μας βοηθήσει το να κρατάμε κάποιες σημειώσεις από τη πηγή στο πρόχειρο ,είτε να βάζουμε πλαγιότιτλους, είτε να υπογραμμίζουμε τα στοιχεία που αφορούν στην απάντηση.

4. Ανάλυση δεδομένων πηγής.(εμβάθυνση ,αξιολόγηση, και σωστή σύνδεση με το ιστορικό πλαίσιο.

Προσοχή: όσον αφορά την ανάλυση πινάκων ,  σκιτσογραφιών, γελιογραφιών, φωτογραφιών  και εικόνων ξεκινάμε από την ανάλυση των στοιχείων της εικόνας (δεδομένα πηγής) και μετά παραθέτουμε τις ιστορικές μας γνώσεις. Για τους πίνακες ισχύει ότι έχουμε πει.Ομαδοποιούμε τα δεδομένα του πίνακα στηριζόμενοι σε μία τομή. Π.χ. χρονολογία , αριθμητικά δεδομένα, υλικό .κτλ.

Προσοχή: όταν η πηγή δεν προσφέρει νέα στοιχεία σε σχέση με αυτά που υπάρχουν στο βιβλίο ή η διατύπωση είναι παρόμοια με το σχολικό βιβλίο τότε οι πληροφορίες χρησιμοποιούνται για να βεβαιώσουν τις ιστορικές γνώσεις. Δηλαδή ο μαθητής γράφει όλες τις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου και σε κατάλληλα σημεία τις ενισχύει και τις ολοκληρώνει με τα στοιχεία της πηγής που τις επιβεβαιώνουν.

Όταν όμως η πηγή προσφέρει νέα στοιχεία  ο μαθητής θα οργανώσει το  κείμενό του βασισμένος στο υλικό και τη δομή της πηγής  και θα προσθέσει στο σημείο ή στα σημεία που ταιριάζουν, τις ιστορικές γνώσεις από το σχολικό βιβλίο.    

Προσοχή!  Στη μελέτη-σχολιασμό της πηγής εφαρμόζουμε και την συνεχόμενη ίδια αρίθμηση όπως είπαμε. Υπογραμμίζουμε με τον ίδιο αριθμό όλες τις πληροφορίες των πηγών που αναφέρονται στο ίδιο ερώτημα και στη συνέχεια συνθέτουμε όπως έχουμε πει.

                                     ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ   ΠΗΓΩΝ.

Είναι πολύ σημαντικό και απαραίτητο να έχουμε πρώτα κατανοήσει την πηγή.

Μετά ακολουθεί η αξιολόγηση της πηγής. 

Κατά την αξιολόγηση της πηγής θα πρέπει να αξιοποιούμε  τις πληροφορίες της  πηγής.

Πρέπει να βλέπουμε στο κάτω μέρος  της πηγής από πού προέρχεται .

Στη  συνέχεια θα την αξιολογήσουμε ως πρωτογενή ή δευτερογενή . Μετά θα αναφερθούμε στον συγγραφέα  θα την τοποθετήσουμε στο ιστορικό της πλαίσιο, θα πούμε αν το πρόσωπο που την έγραψε  ή την εκφώνησε είναι σύγχρονο με τα γεγονότα ή είναι αυτόπτης  μάρτυρας.  Θα αναφερθούμε στις πληροφορίες που δίνει . Αν δίνει μία σαφή –αντικειμενική εικόνα της εποχής . Αν  υπάρχει και η αντίθετη άποψη. Αν  είναι αντικειμενική ή όχι.  Μπορούμε να αναφερθούμε και στη διακειμενικότητά της αν αναφέρεται  το θέμα και  σε κάποιο άλλο παράθεμα. Στη  διαχρονικότητα ενός γεγονότος. 

Παραδείγματα.

Βλέπε σελίδα 9. Φωτοτυπιών.

Οι πηγές 20 και 21 είναι πρωτογενείς μολονότι προέρχονται από το ιστορικό έργο του Γ. Κορδάτου , Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας Ε΄. Μας δίνουν άμεσες και αντικειμενικές πληροφορίες  που αναφέρονται στις διεκδικήσεις  και στα αιτήματα του στρατιωτικού συνδέσμου και στις διεκδικήσεις των επαγγελματικών σωματείων. Ταυτόχρονα μας δίνεται η δυνατότητα να δούμε μία σαφή εικόνα της εποχής του 1909. Να  ερευνήσουμε τα αίτια του κοινωνικού αναβρασμού της εποχής τα αιτήματα του λαού  και των διάφορων κοινωνικών ομάδων που οδήγησαν στην πολιτική αλλαγή  και μάλιστα  χωρίς την επιβολή δικτατορίας. Βέβαια δεν έχουμε κάποια πληροφορία για τα αιτήματα των κομμάτων που υποστηρίζουν τη βασιλεία..

Πρωτογενείς πηγές.  Αν  πρόκειται για άρθρο, για διάταγμα ,για σύνταγμα.

Γράφουμε το είδος αναφερόμαστε στον συντάκτη , μιλάμε για την αντικειμενικότητά το  περιεχόμενό του. Αν είναι άρθρο εφημερίδας δεν είναι αντικειμενικό. Δε ξεχνάμε το ιστορικό πλαίσιο.

Μαρτυρίες. Πολύ σημαντικές . Αυτόπτης μάρτυρας  . Μαθαίνουμε άμεσα πληροφορίες για ένα γεγονός. Π.χ. Μικρασιατική καταστροφή . Τις Κινήσεις τις δυσκολίες των προσφύγων .

(θα επανέρθουμε σε αυτές τις πηγές).

Απομνημονεύματα. Βλέπουμε πότε και από ποιον είναι γραμμένα.    Μολονότι έχουμε άμεσες πληροφορίες η πηγή κρύβει  υποκειμενικότητα.

Χάρτες. Πότε έχουν γίνει, από ποιους,  τι παρουσιάζουν για την εποχή.  Το ίδιο θα πρέπει να προσέξουμε και για τους στατιστικούς πίνακες. Αν  έχουν αριθμητικά στοιχεία τι ποσοστό καλύπτουν, σε ποιο οικονομικό ή  κοινωνικό γεγονός αναφέρονται. Τι πληροφορίες μας δίνουν , από πού προέρχονται;  Είναι δημόσιος, κρατικός   ή ιδιωτικός ο φορέας;. Είναι κάποιος ιστορικός ή δημοσιογράφος  ή  προέρχονται τα στοιχεία από ένα ιστορικό έργο.

Φωτογραφίες. Ανάλογα σε ποιο έργο βρίσκονται. Πότε δημιουργήθηκαν σε ποια εποχή; Ποιος είναι ο δημιουργός; Βρίσκονται σε κάποια εφημερίδα; Τότε δεν είναι αντικειμενικές , όπως και οι γελοιογραφίες.

Λόγοι πολιτικών- πολιτικά προγράμματα, προγραμματικές πολιτικές δηλώσεις , βασιλικές διακηρύξεις ,βασιλικός λόγος. Πηγές άμεσες πρωτογενείς μας δίνουν πληροφορίες για την εικόνα της εποχής και τους πρωταγωνιστές της. Ωστόσο όμως θα πρέπει να διερευνούμε την αντικειμενικότητά τους.

Δευτερογενείς πηγές.

Ένα ιστορικό έργο η πολλούς τόμους ή με έναν βιβλίο ή αν πρόκειται για μία μελέτη ενός φαινομένου π.χ. του 19^ου αιώνα, ή ένα έργο από την πολιτική , οικονομική κοινωνική ιστορία. Βλέπουμε πάλι το συγγραφέα , το ιστορικό το κοινωνικό πλαίσιο. Λέμε ότι έχουμε να κάνουμε με μία δευτερογενή πηγή με αντικειμενικά στοιχεία. Αναφερόμαστε φυσικά στο χρονικό πλαίσιο. Στην εικόνα της εποχής που μας δίνει και αν μπορούμε κάνουμε και μία αξιολόγηση της διακειμενικότητας  και της διαχρονικότητας του φαινομένου που μας παρουσιάζει.

ΚΑΛΑ  ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ !!!   ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ  ΚΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΣ Ο  ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΣ  ΧΡΟΝΟΣ!!!  ΔΕ  ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΆΓΧΟΣ Η  ΖΩΗ ΜΑΣ ΔΙΝΕΙ ΠΑΝΤΑ ΠΟΛΛΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ!!