ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

ΕΚΘΕΣΗ 4^η

ΟΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

«Σε κάθε εποχή οι λαοί για να προκόψουν, έχουν ανάγκη από άξιους πνευματικούς ανθρώπους. Ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο ρόλος αυτών των ανθρώπων και πως εμφανίζεται σήμερα η κατάσταση στον Ελληνικό χώρο;»

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ : Τι είναι; Ποιοι είναι; Εκπρόσωποι πνευματικών τάσεων, καλλιτέχνες. Επηρεάζουν με το πνεύμα, το κύρος, την τέχνη τους. Ανοίγουν δρόμους.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

1. Ο ρόλος τους

α) διαφωτιστικός : να δώσουν γνώση, να φωτίσουν, να ενημερώσουν, ν’απελευθερώσουν να προβληματίσουν.

β) παραδειγματικός : να παραδειγματίσουν χρησιμεύοντας ως πρότυπα ζωής, συμπεριφοράς.

γ) αγωνιστικός : να υπερασπιστούν ιδέες, θεσμούς αρχές και μάλιστα όταν κινδυνεύουν, ιδιαίτερα την ελευθερία και τη δημοκρατία.

2.   Ο ρόλος τους σε ώρες κρίσεων. Λιποταξία δε συγχωρείται, ούτε αδράνεια, ούτε συμβιβασμός. Ο κίνδυνος που τους απειλεί είναι η εξαγορά.

3.   Οι αρετές, τα εφόδια και τα όπλα τους θάρρος, παρρησία, υπομονή, επιμονή, ακεραιότητα χαρακτήρα.

4.   Η κατάσταση στον Ελληνικό χώρο. Υπάρχουν πνευματικοί άνθρωποι. Ο ρόλος τους υποτονικός. Γιατί;

            α) Τα καταναλωτικά πρότυπα

            β) Η παιδεία (έπαψε να είναι ανθρωποκεντρική και ανθρωπιστική)

            γ) Η κοινωνία (μεγιστοποίηση αξίας υλικών καταναλωτικών αγαθών)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

            Χρειαζόμαστε επαναπροσανατολισμό της παιδείας, (άλλη τηλεόραση).

     Πνευματικοί άνθρωποι είναι τα άτομα που έχουν πνευματικότητα πάνω από το κοινό μέτρο και είναι σε θέση να ασκήσουν επιρροή στο κοινωνικό σύνολο με τη γνώση, το κύρος, το πνεύμα και την τέχνη τους.

            Οι άνθρωποι αυτοί συνήθως προέρχονται από το χώρο των τεχνών, των γραμμάτων και της επιστήμης. Κάποιοι είναι εκπρόσωποι καλλιτεχνικών κινημάτων, διακεκριμένοι λογοτέχνες, καταξιωμένοι συνθέτες, δημοσιογράφοι ή καθηγητές Πανεπιστημίου. Μερικοί ίσως κατέχουν και υπεύθυνες θέσεις στην πολιτεία. Ο ρόλος τους είναι σημαντικός, ώστε πολλοί πιστεύουν πως η παρουσία και η καθοδήγηση του λαού απ’αυτούς τους ανθρώπους είναι πραγματικά αναγκαία για την προκοπή και την ευημερία ενός τόπου. Η πρώτη διάσταση του ρόλου τους είναι η διαφώτιση του κοινωνικού συνόλου.

            Οι πνευματικοί άνθρωποι αγωνίζονται μέσα από τα έργα τους και τη γενικότερη δράση τους να εξαλείψουν τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες, τη νοσηρή θρησκοληψία, τους παντοειδείς φανατισμούς και τα δυναστικά πάθη. Τα φαινόμενα αυτά εμφανίζονται, όπως είναι γνωστό σε κοινωνίες με χαμηλό μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Οι πνευματικοί άνθρωποι καθώς είναι φορείς της γνώσης θα υψώσουν την πνευματική στάθμη του λαού, θα καταπολεμήσουν την αμάθειά του θα τον απεγκλωβίσουν από το δεσμευτικό κύκλο των παραπάνω φαινομένων.

            Αλλά πνευματικοί άνθρωποι είναι και αυτοί που παραδειγματίζουν και παιδαγωγούν το κοινωνικό σύνολο. Με τη σκέψη, τη δράση, τη συμπεριφορά και τη ζωή τους γενικότερα δείχνουν στο κοινό τι είναι σωστό και τι λάθος, τι είναι δίκαιο και τι άδικο. Χρησιμεύουν ως παραδείγματα προς μίμηση και μ’αυτό τρόπο   παιδαγωγούν και καθοδηγούν.

            Σύμφωνα με το δόγμα «η τέχνη για την τέχνη» και η «επιστήμη για την επιστήμη» βασική αποστολή του καλλιτέχνη και του επιστήμονα είναι μόνο η δικαιοσύνη και εξύψωση της τέχνης και της επιστήμης. Η θέση αυτή υποβαθμίζει την τέχνη και την επιστήμη σε προσωπική υπόθεση του δημιουργού, αποκομμένου από την κοινωνία, όπου ζει και που τον δημιούργησε.

            Η τέχνη ή η επιστήμη δεν είναι αυτοσκοπός. Η κάθε μία από την πλευρά της αποτελεί κοινωνική λειτουργία που προορισμό έχει να βοηθήσει τον άνθρωπο, να ενισχύσει στον αγώνα για την πρόοδο, να του μεταδώσει τα φλέγοντα προβλήματα της κοινωνίας με το κοινό. Από τη μία παρέχει την αίσθηση του ωραίου από την άλλη ψυχαγωγεί και παράλληλα προβληματίζει.

            Επιστήμη είναι η λογική αναζήτηση της αλήθειας μέσα από τη μελέτη ενός εμπειρικού υλικού με τις αποκαλύψεις και τα επιτεύγματα της συντελεί στη βελτίωση της υλικής ζωής του ανθρώπου (υψηλό βιοτικό επίπεδο, μείωση θνησιμότητας, καταπολέμηση ασθενειών).

            Ο καλλιτέχνης και ο επιστήμονας αποτελούν τους πνευματικούς ανθρώπους της κοινωνίας. Η ευθύνη τους απέναντι σ’αυτήν είναι μεγάλη γιατί κατέχοντας τη γνώση, την αλήθεια, το ωραίο μπορούν να διαπαιδαγωγήσουν αλλά και παράλληλα να διαφωτίσουν το πλήθος. Η ζωή τους είναι διαρκής αγώνας για την ευτυχία της κοινωνίας και για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των αρχών και των θεσμών, όπως είναι η ελευθερία, η δημοκρατία η δικαιοσύνη. Όλα αυτά όμως πρέπει να γίνονται ανιδιοτελώς και ανυπόκριτα και κάτω από οποιεσδήποτε δυσκολίες. Όταν π.χ. οι θεσμοί διέρχονται κρίση, οι πνευματικοί άνθρωποι οφείλουν να μην εγκαταλείψουν τις επάλξεις από τις οποίες αγωνίζονται. Αν το κάνουν, τότε δίκαια θα χαρακτηριστούν λιποτάκτες και υπηρέτες κάποιων ξένων προς το κοινωνικό συμφέρον σκοπών.

            Αντίθετα, στις δύσκολες ώρες, στις ώρες των κρίσεων θα δείξουν και αν ήταν πράγματι πνευματικοί άνθρωποι. Η συμβολή του πνευματικού ανθρώπου είναι μεγαλύτερη, όταν η υπόσταση της κοινωνίας, οι θεσμοί, οι αξίες, τα δικαιώματα και οι ελευθερίες του ανθρώπου περιχαρακώνονται, γιατί τα πνευματικά αγαθά μπορούν να αναπτυχθούν και να καρπίσουν μόνο σε ελεύθερο έδαφος.

            Σε αυτές τις ώρες λιποταξία ή συμβιβασμοί δεν συγχωρούνται. Ο κίνδυνος που τους απειλεί είναι να πουλήσουν τη συνείδηση τους στις δυνάμεις της ανωμαλίας, της διαφθοράς και του σκότους υπηρετώντας τις ή αδρανώντας. Και στη μια και στην άλλη περίπτωση αποδεικνύονται ανάξιοι του τίτλου του πνευματικού ανθρώπου.

            Για να μπορέσει να βοηθήσει και να αναπτύξει την κοινωνία, όπου ζει είναι απαραίτητο εκτός από τις γνώσεις να εμφορείται από τις αρχές του ανθρωπισμού ' να είναι άνθρωπος με βούληση, θάρρος, αγωνιστικότητα, υπομονή, επιμονή, παρρησία, ακεραιότητα χαρακτήρα και υψηλό αίσθημα ευθύνης. Στοιχεία απαραίτητα κυρίως στον επιστήμονα, του οποίου τα επιτεύγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το κακό της ανθρωπότητας.

            Επομένως είναι σημαντικό να συμμετέχει ενεργά ο πνευματικός άνθρωπος στα προβλήματα της κοινωνίας, συμβάλλοντας στη συνειδητοποίηση αυτών και στην αναβάθμιση του επιπέδου της ζωής. Η συμβολή του είναι απαραίτητη ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή όπου έχει επικρατήσει ο αλλοτριωμένος τρόπος ζωής και σκέψης. [απομόνωση και αποξένωση, καλλιέργεια του ατομισμού και αγωνία της συλλογικότητας, λοιδορία (= βρισιά, χλευασμός από τι αρχ. λοιδορώ) του ανθρωπισμού και λατρεία της βίας]. [ανθρωπισμός = το σύνολο των ψυχικών και πνευματικών ιδιοτήτων που προσιδιάζουν στον άνθρωπο και τον διακρίνουν από τα ζώα. Συνώνυμο = ανθρωπιά, φιλανθρωπία, αλτρουισμός // φιλολογικό δόγμα κατά το οποίο η παιδεία πρέπει να βασίζεται στη σπουδή της κλασσικής αρχαιότητας. Συνώνυμο ουμανισμός = πίστη στην ιδέα και αξία του ανθρώπου ως ελεύθερη ύπαρξη, που έχει δικαίωμα να ζήσει, να μορφωθεί και να δημιουργήσει μέσα σε συντεταγμένη πολιτική κοινωνία]

            Στον Ελληνικό χώρο υπάρχουν αναμφίβολα άξιοι πνευματικοί άνθρωποι. Δυστυχώς όμως ο ρόλος τους είναι μάλλον υποβαθμισμένος και υποτονικός. Από πολλούς θεωρούνται σαν μία κλειστή κάστα ανθρώπων. Κι αυτό οφείλεται στην κυρίαρχη θέση που έχουν πάρει στην εποχή μας τα καταναλωτικά πρότυπα και το χρήμα γενικότερα.

Οι ποδοσφαιριστές, οι ηθοποιοί της μικρής οθόνης και της μεγάλης, οι λαϊκοί τραγουδιστές, υποσκελίζουν τους πνευματικούς ανθρώπους, επειδή όλα αυτά τα άτομα διαθέτουν χρήμα και είναι ευρύτατα γνωστά στο λαό, καθώς προβάλλονται σε πολύ μεγάλο βαθμό τόσο από την τηλεόραση, όσο και από τον Τύπο. Αντίθετα πολλοί, δυστυχώς, συμβαίνει να μη γνωρίζουν όχι μόνο το έργο, αλλά και το όνομα ορισμένων αξιόλογων πράγματι πνευματικών ανθρώπων.

            Τα αίτια γι’αυτή την κατάσταση εντοπίζονται στους διαφορετικούς προσανατολισμούς της σημερινής μας παιδείας και κοινωνίας.

            Η πρώτη έπαψε να είναι αληθινή ανθρωποκεντρική παιδεία, έγινε υπηρέτης της τεχνικής και προετοιμάζει όχι πνευματικούς ανθρώπους, ούτε καν ανθρώπους ικανούς να καταλαβαίνουν και να αγαπούν τα έργα των πνευματικών ανθρώπων, αλλά υποψήφιους καταναλωτές.

Από την άλλη μεριά η κοινωνία μας μεγιστοποίησε τη σημασία των καταναλωτικών αγαθών και προωθεί ως σκοπό του ανθρώπου την ικανοποίηση και θεραπεία της σάρκας και των αναγκών των πραγματικών και πλασματικών. Η κοινωνία η ίδια παρεμβάλλει μεταξύ των πνευματικών της ανθρώπων και του λαού ως τείχος αδιαπέραστο τον καταναλωτισμό και τα  πρότυπά του. Γι’αυτό και οι πνευματικοί άνθρωποι δεν μπορούν να επηρεάσουν, να διαφωτίσουν, να διαπαιδαγωγήσουν.

Η φωνή τους πνίγεται στο θόρυβο της μηχανής, του μπουζουκιού και της βοής των γηπέδων. Κι αυτό είναι ανησυχητικό. Γιατί, όπως είπε ο ποιητής Γιάροσλαβ Σέιφερτ όταν ο κοινός άνθρωπος σωπαίνει, δε σημαίνει τίποτε, όταν σωπαίνει ο διανοούμενος τότε η σιωπή έχει νόημα. Πόσο χειρότερα είναι όταν δεν σωπαίνει, αλλά δεν ακούγεται.

            Από όλα αυτά δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι ανάμεσα στα άλλα μας χρειάζεται επαναπροσανατολισμός της παιδείας μας και μία τηλεόραση με ανοιχτά όλα τα κανάλια της στους πνευματικούς ανθρώπους.