Εκθεση γ λυκείου, ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ

ΕΚΘΕΣΗ 13^η

ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ

«Φαινόμενο πολυσυζητημένο και ανησυχητικό είναι στην εποχή μας η αλλοτρίωση. Πως εκδηλώνεται και που οφείλεται; Ποιες συνέπειες έχει πως νομίζετε πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;»

«Είναι αληθινά δραματικό να διαπιστώνει κανείς πως όσο σιμότερα στον άλλο άνθρωπο ζει ο καθένας τόσο και πιο ξένος στον άλλο άνθρωπο γίνεται, τόσο ασφυκτικότερη νιώθει τη μοναξιά του.)

Ι.Μ.Παναγιωτόπουλος

 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Κύρια έννοια : Χωρισμός από κάτι με το οποίο θα πρέπει να έχουμε στενή φιλική σχέση. Αυτό το κάτι είναι : η εργασία, ο συνάνθρωπος, οι αξίες της ζωής, η φύση τα πράγματα που χρησιμοποιούμε ή καταναλώνουμε, ο ίδιος ο εαυτός μας.

            Αλλοτρίωση ή αποξένωση είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο ξένος, μια κατάσταση χωρισμού από κάτι με το οποίο κανονικά ο άνθρωπος πρέπει να βρίσκεται σε μια στενή φιλική σχέση.

            Η αποξένωση αυτή είναι μια κατάσταση που έρχεται χωρίς κανείς να την επιδιώκει χωρίς να το καταλαβαίνει. Αυτό το κάτι απ’το οποίο ο άνθρωπος αποξενώνεται ανεπίγνωστα μπορεί να είναι η εργασία του, ο συνάνθρωπός του, η φύση, οι αξίες, τα πράγματα που χρησιμοποιεί και καταναλώνει ακόμα και ο ίδιος ο εαυτός του.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

1. Πως δημιουργείται η αλλοτρίωση

α) Από την εργασία (βιομηχανική)

Παράγει εξαρτήματα ομοιόμορφα (τυποποίηση - αυτοματοποίηση) κατά χιλιάδες χωρίς συναισθηματική σχέση μαζί τους. (Το αντίθετο γινόταν με την χειρωνακτική εργασία του παλιού μάστορα).

β) Από τους συνανθρώπους του.

Δεν επικοινωνεί μαζί τους, είναι αδιάφοροι και μερικές φορές τον ενοχλούν κιόλας. Στις σχέσεις των ανθρώπων κυριαρχεί ο ψυχρός υπολογισμός του υλικού συμφέροντος. Κλασσικό παράδειγμα είναι οι ηλικιωμένοι άνθρωποι που είχαν μείνει μόνοι τους στη ζωή βρήκαν τραγικό θάνατο και τα πτώματά τους βρέθηκαν μετά από πολλές μέρες.

γ) Από τη φύση.

Ξεμάκρυνε από τη φύση ζώντας στη μεγαλούπολη. Αλλά και όταν την επισκέπτεται δε δείχνει να την αγαπά στ’αλήθεια. Πηγαίνει σ’αυτή περισσότερο για ν’απομακρυνθεί από την πόλη παρά από πραγματική αγάπη. Αντίθετα την καταστρέφει, τη μολύνει ή την εκμεταλλεύεται (υλοτόμηση, λατομεία).

δ) Από τις αξίες της ζωής.

Οι λέξεις που εκφράζουν τις αξίες της ζωής έχουν πέσει σε αχρηστία. Λέξεις όπως εντιμότητα, εγκράτεια, ηθική αρετή τείνουν να εξαφανιστούν και ως λέξεις από τη ζωή.

ε) Από τα πράγματα που χρησιμοποιούμε ή καταναλώνουμε.

Για πολλά από τα πρώτα δε ξέρουμε τίποτε άλλο παρά να χρησιμοποιούμε πατώντας τα κουμπιά τους. Για πολλά από τα δεύτερα δε ξέρουμε τίποτα άλλο παρά να τα καταναλώσουμε.

στ) Από τον εαυτό μας.

Άλλοι αποφασίζουν για μας. (προπαγάνδα).

2. Αίτια αλλοτρίωσης

α) βιομηχανική τεχνολογική ανάπτυξη σημαίνει :

- μηχανή : κατάργηση της χειρωνακτικής εργασίας

- αποξένωση από τον συνάνθρωπό μας και την εργασία μας (τηλεόραση που σημαίνει απομάκρυνση από το πατροπαράδοτο ¨κουτσομπολιό»)

β) Αστικοποίηση : αποξένωση από τη φύση και από τον συνάνθρωπο συγχρόνως (μικρά κλουβιά διαμερίσματα)

γ) Οργανωμένα οικονομικά συμφέροντα :

- διαφήμιση

- καταναλωτισμός : αποξένωση από τις αξίες της ζωής από πράγματα που χρησιμοποιούμε, από τον ίδιο τον εαυτό μας

- υλιστικές αντιλήψεις (η επικράτηση υλιστικών αντιλήψεων σημαίνει απομυθοποίηση όλων των ευγενών συναισθημάτων της πίστης της αρετής, των ιδανικών και συνεπώς νέα αποξένωση από τον συνάνθρωπο και τις αξίες της ζωής.

- προπαγάνδα : αποξένωση από τις αξίες της ζωής και του συνανθρώπου.

δ)Διαστρέβλωση της παιδείας. (Τέλος την καινούργια αυτή κατάσταση των πραγμάτων, την παραγωγή και την ύλη έρχεται να υπηρετήσει και η παιδεία με το αίτημα ότι το σχολείο πρέπει να συνδεθεί με τη ζωή, δηλαδή με την παραγωγή.

Μια τέτοια παιδεία είναι χρησιμοθηρική, ωφελιμιστική, διαστρεβλωτική και αλλοτριωτική. Αποξενώνει με τη σειρά της από τις αξίες της ζωής από τους συνανθρώπους μας και από τον εαυτό μας.

Η μεγάλη υπεύθυνη γι’αυτό το φαινόμενο που μπορεί να γεννήθηκε στις μέρες

μας αλλά σίγουρα στις μέρες μας έχει πάρει διαστάσεις εκρηκτικές, είναι η μεγάλη βιομηχανική επανάσταση. Η βιομηχανία και η τεχνολογία στην υπηρεσία της υπερπαραγωγής υλικών αγαθών θεοποίησαν σχεδόν την ύλη και έκαναν τον πολιτισμό μας μονοδιάστατο, με την έννοια ότι υποβιβάζουν και υποβαθμίζουν συνεχώς το πνεύμα και την ψυχή ως ανθρώπινα στοιχεία με αξία αλλά και με ανάγκες.

Ο καταναλωτισμός ως σκοπός ζωής ενισχύει υλιστικές ιδεολογίες και αυτές

οδηγούν στην αλλοτρίωση του ανθρώπου από τις αληθινές αξίες της ζωής.

3. Συνέπειες

α) Μηχανοποίηση, απώλεια της αυτοτέλειας του ανθρώπου, απώλεια της δυνατότητας να σκεφτόμαστε.

β) Άγχος, νευρώσεις και απανθρωποποίηση.

γ) Η εντύπωση όχι η ηθική και η αρετή δεν αξίζουν τίποτε.

δ) Η εντύπωση ότι δεν αξίζει τίποτα, ούτε το ίδιο το άτομο, αίσθημα ανασφάλειας, απομόνωση έλλειψη συμμετοχής στις κοινές υποθέσεις.

4. Μέτρα

Χρειάζονται μέτρα προληπτικά (για να μη δημιουργείται) και γι’αυτά πρέπει να υπάρξουν δύο θεμελιώδεις προϋποθέσεις.

1) Περιορισμός των απαντήσεων μας για βιομηχανικά αγαθά, μετριασμός των αναγκών μας, αμεσότερη και ουσιαστικότερη επαφή με τη φύση, αναζήτηση του συνανθρώπου μας για αλλιώτικες ανθρωπινότερες σχέσεις μαζί του. Επειδή όμως αυτά δεν είναι πράγματα που γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Η ασθένεια αυτή δε θεραπεύεται ανασταλτικά αλλά προληπτικά.

α) αποκέντρωση αποαστικοποίηση

β) πρότυπες μικρές πόλεις και μικρές κατοικίες

γ) τόνωση της πνευματικής ζωής

δ) κατάργηση καταναλωτικών προτύπων

ε) προβολή άλλου μοντέλου ζωής

στ) στροφή από την ύλη στην ψυχή και τις ανάγκες της

Θα χρειαστεί μια πολιτική που σχεδιάζει και θα πραγματοποιήσει την αποκέντρωση και την αποαστικοποίηση με πρότυπες μικρές πόλεις με νέα οικιστική αντίληψη, για κατοικίες μικρές και ανθρωπινότερες. Θα τονίσει τις αξίες της πνευματικής ζωής, θα καταργήσει τα καταναλωτικά πρότυπα από την τηλεόραση και κοινωνία, θα προβάλει ένα άλλο μοντέλο ζωής πραγματοποιώντας τη στροφή από την ύλη στην ψυχή και τις ανάγκες της.

2) Αλλαγή παιδείας που θα δώσει προτεραιότητα στα ανθρωπιστικά μαθήματα. Θα συνδέσει το σχολείο όχι με την παραγωγή αλλά την αληθινή ζωή, δηλαδή τη μη αλλοτριωτική θα εμπνεύσει δηλαδή στα παιδιά το σεβασμό και την εκτίμηση για τον συνάνθρωπό του.